محاسباتِ فراگیر (محاسبات همه‌جاحاضر)، ابزاری کاربردی جهت بهبودِ کیفیتِ فرآیندِ مدیریتِ بحران

Abstract

پیش‌زمینه و هدف پژوهش: امروزه محاسبات فراگیر نقش به‌سزایی در زندگی روزمره افراد در سرتاسر جهان داشته و توانسته در کاربردهای متفاوتی ظهور پیدا کند. این نوع محاسبات که هدف آن مخفی کردن فناوری‌های محاسباتی در بطن زندگی بشر است، قابلیت‌های فراوانی را در ابعاد مختلف زندگی روزمره از ترافیک و مدیریتِ حمل و نقل گرفته تا سلامتی و درمان به وجود آورده است. از طرف دیگر، مدیریت بحران یکی از چالش‌برانگیزترین گونه‌های مدیریتی است که بًروز هرگونه خطا و اشتباه در آن، ممکن است منجر به رخداد تلفات مادی و انسانی زیادی شود. هدف اصلی در این مقاله، بکارگیری محاسبات فراگیر در راستای بهبودِ فرآیندِ مدیریتِ بحران می‌باشد؛ به‌طوری‌که فناوری‌های این نوع محاسبات با در اختیار قرار دادن اطلاعات لازم، مدیران را در تصمیم‌گیری هر چه بهتر در شرایط بحران کمک کنند.

روش: در این مقاله ضمن پرداختن به ویژگی‌های کلیدی فعالیت­های موجود در چرخه عمر مدیریت بحران، به کاربرد محاسبات فراگیر در راستای تصمیم‌گیری‌های بهتر در شرایط بحرانی پرداخته خواهد شد و ضمن برجسته کردن فناوری‌های قابل استفاده در این حوزه، یکی از موارد رویدادهای بحرانی غیرمترقبه در محیط‌های شهری (آتش‌سوزی) انتخاب خواهد شد و تاثیر فناوری‌های فراگیر قابل استفاده بر نحوۀ مدیریت این بحران از طریق یکسری شبیه‌سازی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. به این منظور، ابتدا یک سناریو برای یک سیستم اعلام حریق فراگیر در داخل یک هتل توسعه داده خواهد شد و براساس آن، یک معماری نرم‌افزاری سلسله‌مراتبی شامل سه لایه معرفی خواهد شد تا نیازهای سناریوی توسعه داده شده را فراهم کند. در ادامه نیز برمبنای معماری پیشنهادی، وظایف مدیریت بحران به فناوری‌های فراگیر نگاشت داده خواهند شد تا امکان شبیه‌سازی و محاسبۀ میزان بهبود احتمالی پس از استفاده از سیستم اعلام حریق فراگیر فراهم آید.

ارزیابی و نتایج پژوهش: برای ارزیابی روش سعی شده است بر مبنای چندین سناریوی مشخص از رویداد آتش‌سوزی در داخل یک هتل و همچنین براساس میزان و تعداد فناوری‌های فراگیر قابل استفاده، سرعت تصمیم‌گیری و مدیریت بحران در هنگام آتش‌سوزی به منظور اطلاع‌رسانی خطرات آن و نجات افراد مستقر در مکان آتش‌سوزی سنجیده شود. نتایج حاصل شده بیانگر این موضوع هستند که هر چقدر از فناوری‌های موجود در محاسبات فراگیر بیشتر استفاده شود، تعداد افراد نجات‌یافته در هنگام آتش‌سوزی، همچنین کنترل بحران و مدیریت آن به طور چشمگیری بهبود خواهد داشت.