الگویی برای ارزیابی خطرپذیری دارایی‌های اساسی یک پهنه جغرافیایی (استان) با رویکرد دفاع غیرعامل

Abstract

زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین اقدامات در راستای کاهش خسارات ناشی از اعمال یک تهدید، سنجش میزان خطرپذیری دارایی­ ها است. مقاله حاضر با هدف ارائه الگویی برای سنجش میزان خطرپذیری دارایی­ های یک پهنه جغرافیایی (برای مثال یک استان) به ارزیابی خطرپذیری این دارایی­ ها می­ پردازد. ارزیابی خطرپذیری در واقع یک نوع پیش­بینی خسارت­دیدگی در مقابل تهدیدها و خسارت­های احتمالی ناشی از اعمال یک تهدید بر یک دارایی است. بر این اساس شناخت کانون­ها و پهنه­ های خطرپذیر متأثر از دارایی­ های اساسی یا به تعبیری مراکز ثقل در یک پهنه جغرافیایی، سبب جلوگیری از بروز خسارت‌های گسترده و یا کاهش قابل­ توجه آسیب به این مراکز پراهمیت خواهد شد. روش: روش تحقیق مورد استفاده توصیفی- تحلیلی است. بر این اساس ابتدا دارایی‌های پراهمیت در پهنه مورد نظر که می­تواند یک شهر، یک استان یا یک کشور باشد، شناسایی می­گردد. سپس بر اساس شاخص­ های تعریف ­شده، ارزش هر یک از دارایی‌ها، میزان تهدید‌ها آن­ها و نیز اندازه آسیب‌پذیری این دارایی­ ها در برابر اعمال هر یک از تهدید‌ها متصور، از طریق نظرسنجی در قالب پرسشنامه از متخصصان و ارزیابی­ های میدانی آن‌ها تعیین­ شده و در نتیجه میزان خطرپذیری دارایی‌های پراهمیت واقع شده در آن پهنه، مشخص می‌گردد. یافته ­ها و نتایج: در مقاله حاضر نقشه خطرپذیری (ریسک) دارایی‌های پر اهمیت موجود در یک پهنه از کشور، در مقابل هر یک از تهدیدها و درنتیجه اولویت‌بندی میزان خطرپذیری این دارایی­ ها ارائه می­گردد. مدیران و برنامه ­ریزان استانی و ملی می­توانند با توجه به اطلاعاتی که با استفاده از این روش از میزان خطرپذیریِ دارایی­ های پر اهمیت موجود در پهنه تحت مسئولیتِ خود به دست می ­آورند، اقدام به اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی برای کاهش خطر کنند. این موضوع می­تواند باعث کاهش چشمگیر آسیب‌پذیری‌ها شود یا پیامدهای تهدیدهای احتمالی را به حداقل ممکن کاهش دهد.