بررسی ریسک فرونشست منطقه جنوب غرب شهر تهران

Abstract

زمینه و هدف: پدیده فرونشست به طور معمول با مخاطرات فراوانی همراه است. این پدیده می تواند سبب آسیب های زیربنایی، طبیعی و در نهایت منجر به افزایش خطرپذیری جامعه و اقتصاد گردد. محور بیشتر مطالعات، بر مدل سازی و تکنیک های آن است و به جز دو مطالعه موردی در شهر تهران، ریسک یا خطرپذیری این پدیده و المان های در معرض این خطر به طور خاص مورد توجه نبوده است. بررسی خطرپذیری ناشی از این پدیده به منظور اقدامات پیشگیرانه و آمادگی ضرورت می یابد. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی ریسک ها و در معرض قرارگیری المان های مهم و کلیدی در محدوده فرونشست است. روش: در این پژوهش، محدوده فرونشست با استفاده از تحقیقات پیشین تعیین و المان های مهم و مورد نظر در این پهنه شناسایی و اطلاعات مربوط به آنها از منابع معتبر و مستند، جمع آوری و به صورت رقومی تهیه شد. این اطلاعات در سیستم اطلاعات جغرافیایی پردازش و جانمایی گردید. لایه های اطلاعاتی مورد نظر در این مطالعه شامل جمعیت و مراکز جمعیتی مهم، ساختمان های مهم و سازه های مربوط به ابنیه فنی راه، سیستم حمل و نقل، زیرساخت ها و شریان های حیاتی است که پس تهیه نقشه المان های تحت خطر، خطرپذیری مربوط به آنها تحلیل گردید. در بررسی های سازه ای ابنیه راه و ساختمان از بررسی های میدانی استفاده شد. یافته ها: بررسی ریسک جمعیتی (مراکز مهم جمعیتی)، ریسک فیزیکی المان های نقطه ای، خطی و محدوده ای حوزه ساختمان و شهرسازی نظیر راه ها، خطوط ریلی، خطوط مترو، فرودگاه، ابنیه فنی راه، صنایع و تاسیسات شهری و شریان های حیاتی و تاسیسات وابسته به آن در این بخش بیانگر در معرض قرارگیری بالای المان های مهم در محدوده فرونشست است. نتیجه گیری: براساس اطلاعات رقومی موجود،120 کیلومتر از خط راه آهن، 25 کیلومتر از خطوط مترو،2300 کیلومتر از راه ها و معابر شهری و بین شهری، 21 دهنه پل،2 انبار مواد نفتی و سوختی و حدود 44 جایگاه پمپ بنزین و 15 جایگاه پمپ گاز،7 ایستگاه گاز،30 کیلومتر طول لوله نفت و بیش از 70 کیلومتر خطوط فشار قوی برق، 5 منطقه از شهر تهران، 8 شهر، 99 آبادی در این پهنه واقع شده اند. جمعیت در زون فرونشست 1793264 است و تعداد زیادی از شاغلین و مراکز آموزشی و درمانی و تولیدی در این محدوده قرار دارد.