آشکارسازی تغییرات دما با استفاده از سریهای زمانی در راستای مدیریت ریسک مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: شهر اراک)

Abstract

زمینه وهدف: با توجه به موضوع گرمایش جهانی ، تغییرات اقلیم یکی از معضلات چالش برانگیز در اکوسیستم های مختلف می باشد. از این رو آشکارسازی و پیش بینی تغیییرات عوامل محیطی بویژه تغییر اقلیم به منظور برنامه ریزی های ملی، منطقه ای و ناحیه‌ای، همچنین برنامه ریزی های درازمدت توسعه، امری حیاتی و اجتناب ناپذیربوده و پیش بینی شرایط اقلیمی در تمام بخشهای اقتصادی، هزینه را کاهش و بهره وری را افزایش خواهد داد. این تحقیق، با هدف آشکار سازی تغییرات احتمالی دمای سالانه شهر اراک انجام پذیرفته و مقادیر مربوط به دمای سالانه در ایستگاه اراک با دوره 50 ساله (1955-2005) مورد مطالعه قرار گرفته است.

روش : در این مطالعه روش تحقیق کاربردی بوده و به منظور تجزیه وتحلیل سری­های زمانی و تعیین آماره های نمونه، ابتدا با استفاده از نرم افزار Minitab سری زمانی رسم شده است. وجود همگنی با آزمونهای بارتلت، توالی و آزمون خودهمبستگی درجه اول و وجود روند بلندمدت با آزمون های t استیودنت، من –کندال، پارامتریک ضریب همبستگی پیرسون و ناپارامتریک اسپیرمن مطالعه شد. سپس ایستایی میانگین و واریانس با استفاده از این نرم افزار بررسی و نوع و مرتبه مدل تعیین و شناسایی گردید و در انتها با تخمین پارامترهای مدل (1 ) AR و نیز محاسبه مقادیر باقیمانده، با استفاده از داده های40 سال اول برای 10 سال آینده پیش بینی انجام شده است .

یافته: نتایج این مطالعه نشان می دهد که در 10 سال آینده دمای اراک با یک روند افزایشی مواجه خواهد شد. شایان ذکر است که آمار کوتاه مدت و حداکثر 5 ساله ایستگاههای مجاور، به منظور صحت سنجی مدل و روند بدست امده استفاده و مشخص گردید که پیش بینی داده ها با برازش خوبی انجام پذیرفته که همبستگی مقادیر واقعی و برازش حدود 95درصد می باشد.

نتیجه گیری: حال چنانچه برنامه ریزی های منطقه ای و آمایش سرزمین و نیز مدیریت ریسک مخاطرات محیطی در اراک، با در نظر گرفتن این افزایش دمای پیش بینی شده انجام پذیرد از شانس موفقیت و درجه اعتبار بالاتری برخوردار خواهد بود.