بررسی آلودگی آنتیموان در منابع آب زیرزمینی: مطالعه موردی

Abstract

سابقه و هدف: اگرچه بسیاری از عناصر کمیاب برای سلامتی گیاه، حیوان و انسان در دوزهای پایین ضروری هستند، ولی در دوزهای بالا سمی می باشند. دو عامل زمین زاد و بشرزاد سبب ورود عناصر به محیط زیست می شوند که در نهایت از طریق بلع، آشامیدن و تنفس به بدن انسان راه می یابند. از جمله این عناصر، آنتیموان است که احتمال ورود آن به محیط از هر دو طریق وجود دارد. این عنصر فاقد نقش زیست‌شناختی در بدن انسان است، ولی مقادیر اندک آن به‌عنوان محرک متابولیسم در نظر گرفته می‌شود. این عنصر بسیار سمی بوده و سبب تخریب کبد، افزایش کلسترول خون و کاهش قند خون می‌شود. حد مجاز غلظت آنتیموان در آب‌های سطحی و زیرزمینی براساس استاندارد WHO، 02/0 میلی‌گرم در لیتر است. مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر، از تعداد 30 چاه در جزیره خارک نمونه آب زیرزمینی برداشت شده است. برای نمونه برداری از ظروف پلی اتیلن استفاده شد. نمونه های برداشت شده ابتدا از فیلتر 45/0 میکرون عبور داده شده و سپس توسط اسید نیتریک مرک اسیدی شدند و جهت آنالیز فلزات سنگین به آزمایشگاه ACME کانادا ارسال گردیدند. نتایج: بررسی نتایج تجزیه شیمیایی نمونه های آب زیرزمینی جزیره خارک نشان می دهد غلظت آنتیموان در بیش از 76/82 درصد نمونه ها با میانگین 34/71 میلی‌گرم بر لیتر بالاتر از حد مجاز استاندارد WHO می باشد.نتیجه‌گیری: با توجه به نبود رخنمون های زمین شناسی دارای پتانسیل آنتیموان، معادن و صنایع سرب، و حضور صنایع نفت و پتروشیمی، غلظت بالای آنتیموان می تواند نتیجه بارش های اتمسفری ناشی از احتراق سوخت های فسیلی در سطح جزیره باشد.