بررسی نقش میانجی گر سلامت روان و انگیزه‌‌های مصرف در رابطه میان سازگاری با دانشگاه و مصرف سیگار و قلیان توسط دانشجویان

Abstract

سابقه و هدف: باتوجه به افزایش شیوع مصرف سیگار و قلیان در میان جوانان و از جمله در میان دانشجویان، و باتوجه به پیامدهای روانی-اجتماعی زیان­بار این پدیده، هدف این پژوهش بررسی نقش میانجی­گر سلامت روان و انگیزه‌­های مصرف در رابطه میان سازگاری با دانشگاه و مصرف سیگار و قلیان دانشجویان بود. مواد و روش­ ها: پژوهش حاضر مبتنی بر همبستگی و دارای طرح معادلات ساختاری بود. نمونه پژوهش شامل 634 نفر از دانشجویان دانشگاه­ های شهر کاشان بود. از پرسشنامه سازگاری دانشجویان با دانشگاه، پرسشنامه­ های انگیزه­ های مصرف، رفتارهای پرخطر و پرسشنامه سلامت عمومی برای گردآوری داده ­ها استفاده شد. نتایج: مدل پژوهش حاضر دارای شاخص­ های برازش نسبتا مناسبی بود: 1/42X2=، 5DF=، 0/92P=، (Adjusted goodness of fit index)0/99 AGFI=، (Comparative fit index) 0/99CFI=، (Nor med fit index) 0/99NFI=، Goodness of fit index)( 0/99CFI=، (Root mean square error of appro­xi­ma­tion) 0/019RMSE=. نتایج ضرایب مسیر و معنی ­داری آنها نشان داد که رابطه سازگاری فردی-هیجانی و رابطه دلبستگی به دانشگاه با مشکلات سلامت روان و انگیزه‌­های مصرف معکوس و معنی­ دار است (0/05>P). همچنین، رابطه سلامت روان و انگیزه‌­های مصرف با مصرف سیگار، و رابطه انگیزه‌­های مصرف با مصرف قلیان نیز مستقیم و معنی­ دار است (0/05>P). نتیجه ­گیری: کاهش سازگاری با دانشگاه در دو بُعد سازگاری هیجانی-فردی و دلبستگی با دانشگاه منجر به بروز مشکلاتی در سلامت روان می ­شود و در صورت وجود انگیزه­ های مقابله­ ای برای مصرف سیگار و انگیزه ­های افزایشی برای مصرف قلیان، احتمال مصرف سیگار و قلیان در دانشجویان افزایش می ­یابد. تدوین برنامه ­های پیشگیرانه متفاوت برای سیگار و قلیان، و غربال­گری مشکلات سلامت روان دانشجویان در سال­ های تحصیل به­ خصوص برای دانشجویان آسیب­ پذیر توصیه می­ شود.