اولویت‌بندی شاخص‌های مالی تأثیرگذار در تأمین مالی عادلانه‌ی سلامت براساس چارچوب محک‌زنی عدالت

Abstract

سابقه و هدف: یکی از چالش‌های مهمّ تأمین مالی نظام سلامت، انتخاب ابزاری مناسب جهت ارزیابی نابرابری‌های توزیع و تخصیص منابع مالی است. معیارهای محک‌زنی عدالت به‌عنوان یک ابزار سیاست‌گذاری جامع شامل موانع مالی دسترسی عادلانه، تأمین مالی عادلانه، کارایی مدیریتی و پاسخگویی، به ارزیابی عدالت در نظام مالی سلامت می‌پردازند. هدف از این مطالعه، تعیین تأثیرگذارترین شاخص‌های مالی بر توزیع و تخصیص منابع سلامت براساس چارچوب محک‌زنی عدالت بود. مواد و روش‌ها: مطالعه‌ی حاضر، مطالعه‌ای توصیفی - تحلیلی در سال 1397 بود. 50 شاخص مالی نظام سلامت از سه منبع سازمان بهداشت جهانی، کمیسیون عدالت و حقوق بشر، آژانس توسعه‌ی بین‌المللی انتخاب و با شاخص‌های ملی سلامت و عدالت در سلامت مقایسه شدند. پس از اعتبارسنجی خبرگان، 15 شاخص مالی انتخاب شد که از طریق نظرسنجی 206 صاحب‌نظر از 31 استان کشور و با استفاده‌ی تحلیل عاملی تأییدی میزان تأثیر هر یک از شاخص‌ها بر توزیع و تخصیص منابع مالی ارزیابی شد. نتایج: نتایج تحلیل عاملی نشان داد شاخص‌های نسبت پرداخت از جیب خانوارها و سهم سلامت از تولید ناخالص داخلی در تأمین مالی عادلانه‌ی سلامت، شاخص تخصیص بودجه‌ی سلامت مبتنی بر نیاز در پاسخگویی و شاخص پوشش بیمه‌ی سلامت براساس آسیب‌پذیری، در رفع موانع مالی دسترسی عادلانه به خدمات سلامت بیشترین تأثیر را داشتند. نتیجه‌گیری: سیاست‌گذاران سلامت می‌توانند از شاخص‌های ارزیابی نابرابری‌های تخصیص و توزیع منابع مالی براساس معیارهای محک‌زنی عدالت، جهت ارزیابی و تعیین اولویت‌های اخلاقی اصلاحات در تأمین مالی استفاده کنند.