بررسی وضعیت تجویز پیشگیرانه ی آنتی‌بیوتیک در اعمال جراحی بیمارستان های تابع دانشگاه علوم پزشکی شیراز ـ 1383

Abstract

سابقه و هدف: استفاده ی غیراصولی از آنتی‌بیوتیک در اعمال جراحی موجب عواقب خطرناکی مانند مقاوم شدن میکروارگانیسم ها به آنتی‌بیوتیک-های موجود و افزایش غیرضروری هزینه‌ها برای بیمار و بیمارستان می‌شود. با توجه به این مساله به منظور تعیین سطح هم خوانی تجویز پیشگیرانه ی آنتی‌بیوتیک ها با دستورالعمل کشوری ایران در اعمال جراحی بیمارستانهای آموزشی دانشگاهی شیراز در سال 1383 پژوهش حاضر انجام گردید. مواد و روش ها: یک نمونه ی تصادفی شامل 760 بیمار از بخش های مختلف جراحی (گوارش و عمومی، ارولوژی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، جراحی اعصاب، جراحی قلب و جراحی زنان و زایمان) از شش بیمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی شیراز انتخاب شدند. در مورد شاخصه‌هایی مانند تجویز آنتی‌بیوتیک یا عدم آن، انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک، زمان شروع، طول مدت ادامه ی تجویز و راه تجویز اگر دقیقا مانند دستورالعمل رفتار شده بود، همخوان در نظر گرفته شدند. در پایان هم خوانی کلی با تعریف وجود هم خوانی در تمام موارد پیش‌گفت محاسبه گردید و نتایج با استفاده از آمار توصیفی و شاخص های مرکزی و پراکندگی ارایه شد. نتایج: میانگین سن بیماران 9/37 سال (انحراف معیار 5/21) و 55% آنها مرد بودند. طبق دستورالعمل کشوری 623 نفر از بیماران (82%) بر اساس نوع عمل جراحی انجام شده برایشان، باید آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه دریافت می‌کردند و در مورد بقیه نیازی به این کار نبود. اقدام به تجویز آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه یا عدم آن در 1/82% موارد با دستورالعمل هم خوانی داشت. 9/2% هم خوانی در انتخاب نوع آنتی‌بیوتیک، 55% در مورد زمان شروع تجویز و 7/30% در مورد راه تجویز آنتی‌بیوتیک هم خوانی مشاهده شد. اما هم خوانی در طول مدت ادامه ی آنتی‌بیوتیک و نیز هم خوانی کلی در هیچ کدام از بیماران وجود نداشت.نتیجه‌گیری: آنتی‌بیوتیک ها در اعمال جراحی در بیمارستان های آموزشی شیراز به صورت بیش ‌از حد و غیر ضروری مورد استفاده قرار می‌گیرند و اقدامات مداخله‌ای به منظور بهبود وضعیت تجویز آنها ضروری می‌باشد تا هم به شکل موثرتری از عفونت محل جراحی و عواقب آن جلوگیری شود و هم از عوارض خطرناک تر ناشی از مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک ها کاسته شود