خلاصه سیاستی مدیریت داروی تراستوزوماب (هرسپتین) در بیماران مبتلا به سرطان پستان در ایران (تأمین، تجویز اصولی و توزیع عادلانه یارانه حمایتی)

Abstract

مقدمه: مدیریت بر تخصیص داروهای جدید (پرهزینه) مؤثر بر بیماری‌های صعب‌العلاج و نیز حمایت‌های مالی از بیماران دریافت‌کننده این داروها، از چالش‌های بزرگ نظام ملی سلامت در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه است. در این خصوص یکی از انواع سرطان‌های شایع در کشور یعنی سرطان پستان و یک داروی جدید به نام تراستوزوماب (با نام تجاری هرسپتین) مؤثر بر این بیماری مورد توجه سیاست‌گذار نظام سلامت کشور و تدوین‌گران این خلاصه سیاستی قرار گرفته است. به این منظور، سیاست‌گذار نظام سلامت در ایران، نسبت به استقرار یک برنامه ملی با عنوان "مدیریت بر مراقبت‌های درمانی در سرطان پستان در کشور" اقدام نموده است. تیم تحقیق با هدف کمک به اتخاذ سیاست‌های همه‌جانبه‌نگر و مبتنی بر شواهد و تجربیات علمی، با اتکاء به نظرات و تجربیات جمعی از متخصصان در رشته‌های مختلف علمی، در چارچوب یک قالب شناخته شده اقدام به تدوین خلاصه سیاستی نموده است. روش کار: با تدوین یک مدل مفهومی متشکل از اهداف و کلان‌فرآیندهای اصلی و پشتیبانی برای برنامه ملی مورد بحث، پنج کلان‌فرآیند اولویت‌دار مورد توافق مسؤولان برنامه و تیم تدوین خلاصه سیاستی قرار گرفت. سپس موضوعات اساسی مرتبط با هر یک از اولویت‌ها استخراج گردید. پانل متخصصان متشکل از تخصص‌هایی از کلیه رشته‌های علمی مرتبط با پنج فرآیند اولویت‌دار از مراکز علمی مختلف انتخاب گردیدند و مدل مفهومی به همراه موضوعات اساسی هر یک از اولویت‌ها در قالب یک پیش‌نویس مباحثه‌ای در اختیار اعضای پانل قرار گرفت. بر اساس پاسخ‌های متخصصان به سؤالات پیش‌نویس، توصیه‌های سیاستی، تدوین شد و پس از بازخورد و اصلاح نهایی توسط اعضای پانل به صورت ویراست نهایی تدوین شد. یافته‌ها: در نهایت مرتبط با پنج فرآیند اولویت‌دار، مجموعاً ده توصیه سیاستی مطرح گردید. این توصیه‌ها عبارت بودند از: 1) توازن در تخصیص منابع میان اولویت‌های سرطان پستان؛ 2) مدل‌سازی صحیح جهت تخصیص یارانه‌ها؛ 3) پرهیز از دامن زدن به پدیده "یارانه فقیر به غنی"؛ 4) تدوین و بروزرسانی دستورعمل درمان بیماران واجد شرایط دریافت دارو؛ 5) ارزیابی اثربخشی دوره‌های درمان با این دارو در بیماران ایرانی؛ 6) ارتقای کیفی آزمایش‌های تشخیصی؛ 7) استانداردسازی کیت‌های آزمایشگاهی؛ 8) مدیریت برند و تأمین دارو با قیمت پایین‌تر؛ 9) ثبت اطلاعات بیماران و ایجاد زیرساخت مربوطه؛ و 10) طراحی و استقرار سیستم‌های خبره جهت توانمندسازی آزمایشگاه در اجرای دقیق‌تر دستورعمل‌ها. نتیجه‌گیری: ده توصیه سیاستی به سیاست‌گذار در ابعاد مختلف موضوع ارایه شده است. همسویی توصیه‌ها با اهداف تبیین شده مشخص شده است که توجه به آن‌ها می‌تواند اهداف مختلف تجویز و مصرف صحیح دارو و در مجموع اهداف برنامه ملی با عنوان مدیریت بر مراقبت‌های درمانی در سرطان پستان در کشور را تأمین نماید. در صورت اجرای صحیح، این برنامه می‌تواند الگوی مناسبی برای مصرف داروهای پرهزینه شیمی درمانی ضد سرطان در کشورهای در حال توسعه باشد.