برنامه‌ریزی برای اصلاح الگوی مصرف دارو مبتنی بر آموزه‌های ‌دینی، منافع ملی و توجه به اقشار محروم

Abstract

چکیده مقدمه: مصرف دارو در ایران بالاتر از استانداردهای جهانی است که البته متاثر از تجویز غیرمنطقی و مصرف خودسرانه دارو است. این امر از یک سو ضررهای مادی مستقیم و غیرمستقیم برای کشور دارد و از سوی دیگر سلامت مردم را به خطر می‌اندازد؛ بنابراین، ضروری است از تمام ظرفیت‌ها برای مصرف منطقی دارو استفاده شود. روش کار: در این پژوهش نخست عوامل مؤثر بر مصرف دارو با مطالعه متون و مصاحبه با خبرگان استخراج و با استفاده از تحلیل سلسله‌مراتبی ای‌آچ‌پی تحلیل شد. سپس، با تحلیل نقاط قوت و ضعف، و فرصت‌ها و تهدیدها، طی جلسات هم‌اندیشی با خبرگان راهبردهای اصلاح الگوی مصرف دارو تدوین شد. جامعه آماری مطالعه حاضر، تمامی پزشکان، داروسازان، تولیدکنندگان، و توزیع‌کنندگان دارو است و نمونه آماری 30 نفر است که به روش نمونه‌گیری گلوله برفی انتخاب شدند. یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که فقدان نظارت در نظام تشخیص و تجویز، نبود نظام جامع ارجاع‌دهی بیمار، فقدان نظارت بر توزیع، حق ویزیت، توصیه دیگران برای مصرف دارو، فروش بدون نسخه در داروخانه‌ها، تجویز غیرمنطقی دارو، تجربه قبلی بیماری و شناخت آن، مشکل فرهنگی بیماران و اصرار بر تجویز دارویی بیش‌تر، وجود رابطه مالی بین پزشک و بیمار، ناآشنایی با عوارض دارو، توزیع دارو در غیر داروخانه‌ها، بی‌ضرر بودن داروی تجویزی و ارزان بودن دارو از عوامل مصرف بیش‌از اندازه دارو است. نتیجه‌گیری: برای اصلاح الگوی مصرف دارو لازم است اقداماتی چون فرهنگ‌سازی، راه‌اندازی نظام ارجاع، گسترش بیمه‌ها، آموزش مداوم کادر پزشکی، و نظارت بر توزیع و تجویز در دستور کار مسئولین قرارگیرد. گل‌واژگان: دارو؛ برنامه‌ریزی؛ سبک زندگی؛ الگوی مصرف