کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) درحوزه‌ی سلامت: مروری ساختاریافته بر مطالعات در ایران

Abstract

مقدمه: سیستم اطلاعات جغرافیایی از جمله فناوری‌های نوینی است که به سیاستگذاری و تصمیم‌گیری‌های صحیح و ارتقاءی سلامت بیماران کمک می‌کند. این مطالعه با هدف تعیین کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در حوزه سلامت در ایران به روش مروری ساختاریافته انجام گردید.

روش کار: در این پژوهش، با استفاده از کلیدواژه‌های از پیش تعیین شده، پایگاه‌های اطلاعاتی فارسی و انگلیسی به صورت ساختاریافته مورد جستجو قرار گرفته و مقالاتی که در حوزه سلامت از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده کرده‌اند، بازیابی گردید. سپس، با استفاده از فرم استخراج داده ای که روایی آن توسط متخصصین تأیید شده، داده‌های مربوط به قابلیت‌های GIS استخراج شد. داده‌ها به شیوه توصیفی تحلیل و گزارش گردید.

یافته‌ها: در مجموع 119 مقاله بازیابی شد که از این تعداد 33 مقاله مرتبط شناخته شده و توسط نویسندگان بررسی شدند. حوزه‌ی موضوعی نزدیک به نیمی از مطالعات، بیماری‌های غیرعفونی است. سرطان (21%) شایع‌ترین بیماری است که توسط سیستم اطلاعات جغرافیایی در ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. هشتاد و 5% از مطالعات از قابلیت تهیه نقشه و مکان‌یابی نرم‌افزار GIS استفاده کرده‌اند.

نتیجه‌گیری: در ایران، استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی در حوزه‌ی سلامت هنوز در مراحل ابتدایی است. GIS نرم‌افزاری کاربردی در نمایش پراکندگی جغرافیایی بیماری‌ها و تولید داده‌های جغرافیایی و فضایی است و ابزاری ارزشمند برای بهبود نظام سلامت محسوب می‌شود.

کلیدواژگان: سیستم اطلاعات جغرافیایی، سلامت، GIS، جغرافیای پزشکی، ایران