کجـا و چگونـه برای سلامـت، سیـاست خردمنـدانه طراحی کنیم؟ «ویژگی‌های سامانه سیاست‌گذاری سلامت در جمهوری اسلامی ایران»

Abstract

مقدمه: پیچیده بودن نظام سلامت و ضرورت سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد ایجاب می‌کند تا نظام سیاست‌گذاری سلامت بر اساس ویژگی‌ها و معیارهای قابل قبول پایه‌گذاری شود. این تحقیق با هدف بررسی نظرات افرادی با تجربیات ملی در پاسخ به سؤال «کجـا و چگونـه برای سلامـت سیاست‌گذاری خردمنـدانه کنیـم؟» انجام شده است. روش کار: این بررسی به صورت کیفی و بر مبنای مصاحبه عمیق و ساختارمند انجام شد. نمونه‌گیری از نوع هدفمند بود و در مجموع با دوازده نفر شامل دو وزیر پیشین بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دو نفر از نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، دو نفر از معاونین وزیر و شش نفر از خبرگان و صاحب‌نظران سلامت در سطح ملی مصاحبه شد. پس از جمع‌بندی، دسته‌بندی و تحلیل بر مبنای موضوعات اصلی «مشکلات حوزه سیاست‌گذاری»، «وظایف سامانه سیاست‌گذاری سلامت» و «امکانات لازم برای واحد حامی سیاست‌گذاری» ویژگی‌ها استخراج و در یک مدل مفهومی جمع‌بندی گردید. یافته‌ها: با توجه به تحلیل محتوای مصاحبه‌ها، ویژگی‌های یک سامانه سیاست‌گذاری سلامت در هفت اصل «جلب مشارکت ذی‌نفعان، پاسخگویی اجتماعی، ضمانت اجرا، شایسته‌سالاری، جایگاه باثبات، استناد به شواهد علمی، و توانایی همکاری و هماهنگی» جمع‌بندی شده است که برای هر ویژگی راهکارهای بومی از دیدگاه مصاحبه‌شوندگان ارایه شده است. نتیجه‌گیری: ویژگی‌های طرح شده از دیدگاه افراد مصاحبه‌شونده با اصول مرتبط به چرخه مؤثر سیاست‌گذاری سلامت هم‌خوانی دارد، با این که در مورد جایگاه سامانه سیاست‌گذاری سلامت نظرات متفاوتی وجود داشت اما رعایت اصول هفت‌گانه فوق در طراحی و استقرار این سامانه می‌تواند نظام سلامت کشور را در دستیابی به چشم‌انداز بیست ساله یاری دهد.