کاربرد مصاحبه واقعه‌مدار در مطالعات رفتار اطلاع‌یابی سلامت

Abstract

زمینه و هدف: به دلیل تأکید بر ارتقای سلامت و خودمراقبتی، مطالعات رفتار اطلاع‌یابی سلامت به عنوان یکی از شرایط برنامه‌ریزی خدمات و مداخلات اطلاعاتی سلامت اهمیت یافته است. عواملی چون توجه به مطالعات کاربر مدار، بافت و خودمراقبتی به‌کارگیری رویکردهایی که به مطالعه افراد در محیط طبیعی کمک می‏کند را ضروری ساخته است. بااین‌حال، نقد و بررسی‏ها حاکی از غلبه رویکردهای کمی و اثبات‌گرایی در این حوزه است. این مقاله قصد دارد به معرفی مصاحبه واقعه‏مدار به عنوان ابزاری برای گردآوری داده‏های منحصر به فرد از زندگی طبیعی افراد و کاربرد آن در مطالعات رفتار اطلاع‌یابی سلامت بپردازد. روش: در این مقاله مروری که به روش کتابخانه‌ای انجام شد، ابتدا به مفهوم رفتار اطلاع‏یابی سلامت و عوامل تأثیرگذار بر آن پرداخته شد. سپس اصول و مفاهیم مطرح در مصاحبه واقعه‏مدار از جمله روایت و مصاحبه روایتی معرفی و دلالت‏های کاربردی آن در پژوهش‌های رفتار اطلاع‏یابی سلامت مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه، مراحل اجرای مصاحبه واقعه‏مدار با ذکر مثال ارائه شد. یافته‏ها: نقطه قوت مصاحبه واقعه‏مدار تمرکز بر روایت‏های افراد از تجربیات زیسته آنان به عنوان داده‏های پژوهش است که به پژوهشگران کمک می‌کند تجربیات افراد را از زاویه‌ای متفاوت با روش‌های متداول نگریسته و تحلیل کنند. سه دلالت کاربردی برای به کارگیری مصاحبه واقعه‏مدار در مطالعات رفتار اطلاع‌یابی سلامت عبارت‌اند از: 1. تنیدگی رفتار اطلاع‌یابی سلامت در زندگی روزمره، 2. تمرکز پژوهش‌های رفتار اطلاع‌یابی بر ارائه الگوی رفتار، و 3. هدفمند و عمدی بودن رفتار اطلاع‌یابی سلامت. نتیجه‏گیری: مصاحبه واقعه‏مدار فضایی را برای شنیدن صدای گروه‌های مختلف اجتماع به ویژه افرادی که به دلیل بیماری و شرایط اجتماعی و فرهنگی صدایشان خاموش شده است فراهم می‏آورد. نکته‌ای که در طراحی و برنامه‌ریزی هرگونه خدمات و مداخلات اطلاعاتی سلامت باید اکیداً مورد توجه قرار گیرد.