راهکارهای عملی اجرای دستورالعمل اخلاقی استفاده از حیوانات آزمایشگاهی در پژوهش در کشور

Abstract

مقدمه: امروزه پژوهش‌های زیست پزشکی با استفاده از حیوانات آزمایشگاهی وسعت و اهمیت زیادی دارد؛ اما طبق تعالیم اسلامی، انسان فقط حق بهره گیری مشروع از حیوانات را دارد. با توجه به وسعت کار بر حیوانات آزمایشگاهی در کشورمان، با استفاده از مقررات و آیین نامه های موجود و همچنین اطلاعات مشابه در سایر کشورهای جهان، کدهایی برای رعایت شرایط مناسب زندگی حیوانات آزمایشگاهی تدوین شده است. لذا شایسته است پژوهشگران ما با توجه به اصول اسلامی برخورد با حیوانات ،کدهای اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی را بشناسند و طبق آن عمل نمایند. روش‌ها: در این مطالعه، ابتدا منابع اسلامی در زمینه رفتار با حیوانات و نیز راهنماهای اخلاقی معتبرکار با حیوانات آزمایشگاهی از سایر کشورها جمع آوری و بررسی شد. سپس، با دسته بندی اطلاعات فوق و بازبینی توسط اساتید زبده، راهکارهای اجرای صحیح و کامل دستورالعمل اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی و نظارت بر کار پژوهشگران کشورمان ارائه گردید. یافته‌ها: با انجام این مطالعه، آیین نامه پیشنهادی کمیته‌های اخلاق کار با حیوانات آزمایشگاهی ،فرم تقاضانامه مجری طرح پژوهشی، چک لیست جهت ارزیابی فرم تقاضانامه مجری ، فرم درخواست حمل حیوانات آزمایشگاهی، چک لیست نظارت بر اجرای صحیح موازین اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی و چک لیست دیگری جهت نظارت بر نگهداری حیوانات آزمایشگاهی تدوین گردید و دوره آموزشی اصول اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی برای پژوهشگران و پرسنل نگهداری حیوانات طراحی و پیشنهاد شد. نتیجه گیری: نظارت دقیق برکار با حیوانات آزمایشگاهی مستلزم تصحیح و تکمیل برنامه‌های آموزشی پژوهشگران جهت کاربرد حیوانات در پژوهش‌های زیست پزشکی می باشد