ارزیابی تولیدات علمی جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌ی دیابت و تعیین جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی آن طی دو دهه‌ی اخیر (2015-1996)

Abstract

مقدمه: تعیین جایگاه و نقش هر کشور در تولیدات علمی در حوزه‏های مختلف موضوعی، نشان دهنده‌ی میزان توانمندی و عملکرد آن کشور در جهت ارتقا و کمک به بهبود آن موضوع می‏باشد. هدف از مطالعه‌ی حاضر، بررسی کمی و کیفی تولیدات علمی حوزه‌ی دیابت جمهوری اسلامی ایران و تعیین جایگاه آن در منطقه و جهان می‏باشد. روش‌ها‌: مطالعه‌ی حاضر به روش پیمایشی توصیفی (مقطعی) و با رویکرد علم‏سنجی صورت گرفته است. جامعه‌ی مطالعه‌ی حاضر را 2291 مقاله و مدرک علمی جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌ی دیابت تشکیل می‏دهند که طی دو دهه‌ی اخیر و در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس نمایه شده‏اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ترسیم گراف‏ها، از نرم افزارهای SPSS، NodeXL و VOSviewer استفاده شده است. یافته‌ها: روند تولیدات علمی ایران در حوزه‌ی دیابت در طی سال‏های مورد بررسی رشد داشته و از 5 مورد در سال 1996 به 299 مورد در سال 2015 رسیده است. یافته‏ها نشان داد که دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایالات متحده آمریکا و دکتر فریدون عزیزی به‌ترتیب به‌عنوان مهم‏ترین مرکز تولید کننده، کشور همکار و نویسنده‌ی پرتولید شناسایی شده‏اند. همچنین جایگاه جمهوری اسلامی ایران طی‏ سال‏های مورد بررسی رشد مطلوبی داشته و ایران به‌ترتیب درسطح منطقه‏ای و سطح بین‏المللی به رتبه‌ی دوم و بیست و یکم ارتقاء یافته است. نتیجه‌گیری: هرچند به لحاظ کمی تولیدات علمی کشورمان در حوزه‌ی دیابت طی سال‏های مورد بررسی رشد مثبتی داشته است، ولی سهم جمهوری اسلامی ایران از کل تولیدات علمی حوزه‌ی دیابت بسیار ناچیز بوده است. همچنین بخش قابل توجهی از مدارک علمی منتشر شده در مجلات نه چندان معتبر و باکیفیت داخلی منتشر شده‏اند. سیاست‏گذاری و برنامه‏ریزی دانشگاه‏های علوم پزشکی و در راس آن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای افزایش مطالعات و پژوهش‏های مرتبط با حوزه دیابت و ارتقای سطح کمی و کیفی تولیدات علمی لازم و ضروری به‌نظر می‏رسد.