بررسی عوامل خطرساز بیماری‌های غیرواگیر در مرحله پیش از دیابت:مطالعه قند و لیپید تهران

Abstract

مقدمه: با توجه به اهمیت مرحله پیش از دیابت (Prediabetes) در افزایش بیماری‌های غیرواگیر، مقایسه دو وضعیت IFG و IGT از نظر وجود عوامل خطرساز این بیماری‌ها می‌تواند در شناخت بیشتر ویژگی‌های متابولیک این دو کمک کند. مواد و روش‌ها: 4944 نفر از افراد 60-30 سال در جمعیت مورد مطالعه قند و لیپید تهران (TLGS) پس از کنار گذاشتن بیماران دیابتی و افراد سیگاری وارد آزمون شدند و براساس نتایج آزمون قندخون ناشتا و GTT با 75 گرم گلوکز و معیارهای WHO در یکی از 4 گروه IFG تنها (79 نفر)، IGT تنها (435 نفر)، IGT/IFG (وجود همزمانIGT و IFG، 73 نفر) و دیابت تازه تشخیص داده شده (205 نفر) قرار گرفتند. 750 نفر از میان آنها که نه IFG، نه IGT و نه دیابت داشتند به روش تصادفی انتخاب و پس از تعدیل سن و جنس به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. فشارخون، BMI، WHR و لیپیدهای سرم در افراد تمام گروه‌ها اندازه‌گیری شد. براساس معیارهای JNC VI، WHO و ATP III پرفشاری خون، چاقی عمومی، چاقی شکمی و مقادیر پرخطر لیپید تعیین شدند؛ سپس گروه‌ها براساس شیوع عوامل خطرساز قلبی و نیز میانگین مقادیر آنها مقایسه شدند. یافته‌ها: در گروه IGT تنها، شیوع پرفشاری خون، چاقی عمومی، چاقی شکمی و نیز کلسترول تام، تری‌گلیسرید و LDL بالای سرم به میزان معنی‌داری از گروه شاهد بالاتر بود (001/0p<). در گروه IFG تنها، شیوع پرفشاری خون و تری‌گلیسرید بالای سرم نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (p به ترتیب 004/0 و 03/0). در گروه IFG/IGT نسبت به گروه شاهد افزایش شیوع پرفشاری خون (48%، 001/0(p<، چاقی عمومی (50%، 001/0p<)، چاقی شکمی (75%،005/0(p= و تری‌گلیسرید بالای سرم (48%، 001/0(p< از نظر آماری قابل توجه بود. از میان عوامل خطرساز، شیوع چاقی عمومی و شکمی در IGT نسبت به IFG (به ترتیب 03/0p< و 04/0 (p<افزایش داشت. در گروه IFG/IGT نسبت به گروه‌های IFG و IGT، شیوع چاقی (50%) به میزان معنی‌داری بیشتر بود (p به ترتیب 003/0 و 04/0). شیوع کلسترول تام و LDL بالای سرم در بیماران دیابتی تفاوت معنی‌داری با گروه IFG و IGT نداشت. گروه IFG/IGT به جز شیوع تری‌گلیسرید بالای سرم در بقیه موارد تفاوت معنی‌داری با گروه دیابت نشان نداد. نتیجه‌گیری: بالاتر بودن شیوع بعضی از عوامل خطرساز بیماری‌های غیرواگیر در IGT نسبت به IFG می‌تواند توجیه کننده تفاوت شیوع بیماری‌های قلبی ـ عروقی در این دو گروه باشد. همچنین عدم تفاوت میان دیابتی‌ها و پیش ـ دیابتی‌ها در شیوع بعضی از عوامل خطرساز بیانگر لزوم توجه به مرحله پیش دیابت از نظر پیشگیری از عوارض بیماری‌های غیرواگیر به ویژه بیماری‌های قلبی ـ عروقی است.