چاقی خانوادگی و نقش تغذیه: مطالعه قند و لیپید تهران

Abstract

مقدمه: افزایش شیوع چاقی در دوران کودکی به یک معضل جهانی تبدیل شده است. از آنجایی که عوامل محیطی و ژنتیک دو عامل اساسی تأثیرگذار بر این امر می‌باشند، در این مطالعه بر آن شدیم تا نقش تغذیه والدین را به عنوان یکی از عوامل محیطی تأثیرگذار بر چاقی فرزندان بررسی نماییم. مواد و روش‌ها: در یک مطالعه مقطعی میان ساکنان منطقه 13 شرق تهران، تعداد 117 خانواده که مجموعاً دارای 240 فرزند 25-3 ساله بودند مورد بررسی قرار گرفتند. قد و وزن افراد بر اساس یک پروتکل استاندارد اندازه‌گیری شد و نمایه توده بدنی محاسبه گردید. چاقی برای والدین و فرزندان 20 سال به بالا با نمایه توده بدنی بیشتر یا مساوی kg/m2 25 و در فرزندان 19-3 ساله با نمایه توده بدنی بیشتر یا مساوی صدک 75 نمودار مرجع نمایه توده بدنی برای سن کودکان ایرانی در نظر گرفته شد. ارزیابی تغذیه‌ای به وسیله پرسشنامه 2 روز یادامد غذایی صورت پذیرفت. یافته‌ها: شیوع چاقی در فرزندان والدین با وزن طبیعی 8/11%، در فرزندان پدران چاق و مادران با وزن طبیعی 19%، در فرزندان مادران چاق و پدران با وزن طبیعی 4/25% و در فرزندان با والدین چاق 8/40% بود. چاقی فرزندان رابطه مستقل و معنی‌داری با انرژی دریافتی بالای والدین داشت (5/4-6/1 فاصله اطمینان 95% ؛7/2 نسبت خطر). پس از تعدیل جنس والدین، شانس ابتلا به چاقی در فرزندان مادران چاق (2/9-5/1 ؛8/3)، مادران با انرژی دریافتی بالا (2/1ـ6/5 ؛6/2) و پدران با انرژی دریافتی بالا (9/3-1/1 ؛ 2) بیشتر از فرزندان والدین با وزن و دریافت انرژی طبیعی بود. چربی دریافتی بالا توسط شوهران یک عامل خطر مستقل برای افزایش شانس ابتلا به چاقی در زنان (6/3-5/1؛ 1/2) بود. عکس این مسأله نیز صادق بود (8/2-2/1؛ 8/1). نتیجه‌گیری: الگوی چاقی خانوادگی مشاهده شده در این مطالعه با الگوی تغذیه‌ای خانواده ارتباط مستقیم و مستقل دارد و تحت تأثیر آن است. لذا به نظر می‌رسد برای کاهش سیر صعودی شیوع چاقی و اضافه وزن در جامعه، مداخله جهت تغییر شیوه زندگی باید در واحد خانواده صورت پذیرد.