بررسی ادراکات، عوامل قادرکننده و پرورش دهنده‌ی مرتبط با رفتارهای خودمراقبتی در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک

Abstract

مقدمه: دوره‌ی نوجوانی سخت­ ترین مرحله برای کنترل و مدیریت دیابت نوع یک است. مطالعه‌ی حاضر به منظور تعیین ادراکات، عوامل قادرکننده و پرورش‌دهندگان مرتبط با رفتارهای خودمراقبتی در نوجوانان مبتلا به دیابت نوع یک انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر مطالعه‌ای توصیفی از نوع مقطعی است که در سال 1395، به صورت تصادفی، 120 نوجوان 14 الی 19 ساله‌ی مبتلا به دیابت نوع یک شهر تهران انتخاب و مطالعه بر روی آن‌ها انجام شد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته مبتنی بر مدل PEN-3 بود که از نتایج حاصل از مصاحبه و بحث گروهی استخراج شد. این پرسش‌نامه مشتمل بر چهار بخش متغیرهای دموگرافی، اداراکات، عوامل قادر کننده و عوامل پرورش‌دهنده بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. یافته‌ها: بیش از 44 درصد از نمونه‌های مورد بررسی اظهار داشتند که به طور معمول رفتارهای خودمراقبتی را انجام می‌دهند. سخت و خسته‌کننده دانستن انجام این رفتارها، پنهان کردن بیماری، گران بودن نوارهای سنجش قند خون، کمبود آموزش‌های عمومی و اختصاصی، عدم توجه به معنویت و نیازهای معنوی بیماران در برنامه‌های درمانی، تعارض با والدین و ارتباط ضعیف با دیگر بیماران مبتلا به دیابت نوع یک، از مهم‌ترین ادراکات، عوامل قادرکننده و پرورش‌دهنده بودند. نتیجه‌گیری: توجه بیشتر در طراحی برنامه‌های آموزش عمومی در رسانه‌های جمعی و آموزش‌های دوره‌ای و اختصاصی، حمایت بیشتر دولت و سازمان‌های بیمه‌گر از بیماران و توجه به معنویت و نیازهای معنوی بیماران دیابت نوع یک می‌تواند جهت رفع موانع خودمراقبتی کمک‌کننده باشد.