تحلیل مفهوم سلامت معنوی در آموزه‌های اسلامی

Abstract

چکیده

زمینه و هدف: توجه اخیر جامعه پرستاری به بعد چهارم سلامت یعنی سلامت معنوی، منجر به گسترش روزافزون مطالعات در خصوص تبیین این مفهوم و نحوه ارائه خدمات پرستاری در این زمینه شده است. پرستاری در ایران، از نظر بعد شناختی در مورد مفهوم سلامت معنوی دچار کمبود و تاخیر می‌باشد. لذا هدف این مطالعه تبیین مفهوم سلامت معنوی از نظر آموزه‌های اسلامی می‌باشد.

روش بررسی: مطالعه تحلیل مفهوم حاضر با رویکرد 6 مرحله‌ای Walker و Evant (2005) به انجام رسیده است. کلید واژه‌های مرتبط در متون اصیل اسلامی، فرهنگ‌های لغت فارسی، پایگاه‌های اطلاعاتی موجود با استفاده از روش تحقیق موضوعی در علوم دینی، بازیابی و انتخاب شدند. حاصل این جستجوها، شامل 16 کتاب و 32 مطالعه علمی در رشته‌های مختلف و 2 پایان نامه در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بود. برای تحلیل داده‌ها از روش 7 مرحله‌ای تحلیل داده‌های کیفی با استفاده از نرم افزار MAXQD7استفاده شد.

یافته‌ها: مشخصات تعیین کننده سلامت معنوی شامل 4 طبقه خالق گرایی عاشقانه، عقلانیت دینی، وظیفه گرایی و آخرت نگری می‌باشد. پیش آیندهای سلامت معنوی سه طبقه درک نظام دو بعدی، درک کرامت روحانی، درک مختار بودن و پیامدهای سلامت معنوی به صورت 5 طبقه "خلیفه گری، طهارت دائمی فراگیر، تعادل روحی- روانی و رفتاری، جاودانگی و معنی گرایی دائم" می‌باشد.

نتیجه گیری کلی: سلامت معنوی بر اساس آموزه‌های اسلامی متفاوت از فرهنگ‌ها و مذاهب دیگر می‌باشد. لذا ارائه دهندگان سلامتی باید به این مهم، براساس فرهنگ بومی توجه نمایند.