نقش بهزیستی کارکنان در کاهش اثر تعارض کار- خانواده بر خشنودی خانوادگی، کیفیت روابط زوجین و کیفیت فرزندپروری پرستاران

Abstract

زمینه و هدف: تعارض میان کار و خانواده به عنوان موضوعی اصلی که هم کارکنان و کارفرمایان و هم خانواده آنان را متأثر می‌سازد، با مشکلات برجسته‌ای در حوزه خانوادگی مانند خشنودی خانوادگی، کیفیت روابط زوجین و کیفیت فرزندپروری همراه است. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش بهزیستی کارکنان، در کاهش اثر تعارض کار- خانواده بر خشنودی خانوادگی، کیفیت روابط زوجین و کیفیت فرزندپروری پرستاران انجام شد. روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت پیمایشی و از نوع همبستگی در بیمارستان‌های دولتی شهر اهواز بر روی 223 پرستار که به روش نمونه گیری چندمرحله‌ای انتخاب شده بودند، از شهریور تا آبان 1398انجام گردید. جهت جمع‌آوری داده‌ها، از پرسشنامه‌های تعارض کار- خانواده Carlson و همکاران، پرسشنامه خشنودی خانوادگی Aryee و همکاران، پرسشنامه کیفیت روابط زوجین Chonody و همکاران، مقیاس فرزندپروری Arnold و همکاران، مقیاس بهزیستی کارکنان Zheng و همکاران، استفاده شد. تحلیل داده‌ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی (همبستگی پیرسون و رگرسیون سلسه مراتبی) و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که افزودن تعامل تعارض کار- خانواده و بهزیستی کارکنان به معادله رگرسیون در گام دوم، به تبیین 631/0 درصد از واریانس خشنودی خانوادگی با 044/0 درصد واریانس انحصاری افزوده (227/0 = 𝜷 و 01/0< P)، و تبیین 685/0 درصد از واریانس کیفیت روابط زوجین با 022/0 درصد واریانس انحصاری افزوده (160/0 = 𝜷 و 01/0< P)، و تبیین 671/0 درصد از واریانس کیفیت فرزندپروری با 048/0 درصد واریانس انحصاری افزوده (237/0- = 𝜷 و 01/0< P) منجر شد. علاوه بر این نتایج نشان داد که افزودن تعامل تعارض خانواده- کار و بهزیستی کارکنان به معادله رگرسیون در گام دوم، به تبیین 626/0 درصد از واریانس خشنودی خانوادگی با 036/0 درصد واریانس انحصاری افزوده (213/0 = 𝜷 و 01/0< P)، و تبیین 685/0 درصد از واریانس کیفیت روابط زوجین با 016/0 درصد واریانس انحصاری افزوده (142/0 = 𝜷 و 01/0< P)، و تبیین 654/0 درصد از واریانس کیفیت فرزندپروری با 032/0 درصد واریانس انحصاری افزوده (200/0- = 𝜷 و 01/0< P) منجر شد. همچنین ضریب رگرسیون مربوط به تعامل این متغیرها نشان داد که اثر تعاملی تعارض کار- خانواده و بهزیستی کارکنان و همچنین اثر تعاملی تعارض خانواده- کار و بهزیستی کارکنان از لحاظ آماری معنی‌داراست. نتیجه‌گیری کلی: نتایج حاکی از آن است که تعارض کار- خانواده و همچنین تعارض خانواده- کار نقش معنی‌داری در کاهش خشنودی خانوادگی، کیفیت روابط زوجین و کیفیت فرزندپروری پرستاران داشتند. بعلاوه در رابطه با نقش تعدیل کننده بهزیستی کارکنان، نتایج نشان داد که این متغیر می‌تواند تأثیرات منفی تعارضات تجربه شده میان حوزه‌های کار و خانواده را بر خشنودی خانوادگی، کیفیت روابط زوجین و کیفیت فرزندپروری تعدیل کند.