بررسی نقادانه گزارش ملاحظات اخلاقی مقالات منتشر شده در نشریات پرستاری ایران

Abstract

چکیده

زمینه و هدف: نظارت بر رعایت کلیه اصول و کد های اخلاقی در پژوهش به منظور حمایت از حقوق آزمودنی های انسانی و جلوگیری از مواجهه آن ها با خطرات احتمالی ناشی از پژوهش امری ضروری است. این مطالعه با هدف توصیف وضعیت گزارش ملاحظات اخلاقی در مطالعات پرستاری منتشر شده در مجلات معتبر پرستاری ایران انجام شد.

روش بررسی: کلیه مقالات پرستاری منتشر شده در 5 مجله علمی پژوهشی پرستاری ایران در سال 1393 به شکل سر شماری انتخاب و گزارش ملاحظات اخلاقی در این مقالات توسط چک لیست پژوهشگر ساخته مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss انجام شد و فراوانی نتایج به تفکیک نوع مطالعه و مجله منتشر کننده گزارش شد.

یافته ها: در بین 294 مقاله مورد بررسی، 128 مورد (5/43%) اخذ مجوز اخلاق، 203 مورد (69%) کسب رضایت آگاهانه، 119 مورد (6/58%) اخذ رضایت کتبی، 87 مورد (6/29%) محرمانه ماندن اطلاعات و 66 مورد (4/22%) آگاهی آزمودنی از آزادی در ترک مطالعه را گزارش کرده بودند. مجله های مورد بررسی از نظر گزارش این معیارها متفاوت بودند و درصد گزارش اخذ مجوز اخلاق و رضایت آگاهانه در مقالات چاپ شده در دو مجله نسبت به بقیه بیشتر بود.

نتیجه گیری کلی: یافته ها نشان داد در برخی موارد رعایت اصول اخلاقی مورد غفلت واقع شده اند؛ لذا نظارت دقیق تر کمیته های اخلاق در پژوهش در طی اجرای تحقیقات، برگزاری کارگاه های آموزش اخلاق در پژوهش و چگونگی گزارش ملاحظات اخلاقی و ذکر بخش ملاحظات اخلاقی در دستورالعمل مجله ها برای نویسندگان مقالات و تاکید بیشتر داوران بر بخش ملاحظات اخلاقی توصیه می شود.