بررسی رابطه ویژگی‌های شغلی و سطح استرس شغلی در پرستاران بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی کردستان

Abstract

مقدمه: استرس شغلی شرایطی است که در محیط کار به عنوان بخشی از ایفای نقش کارمندی به وجود آمده و نیازمند پاسخ‌های سازگارانه است و امروزه به یکی از بخش‌های مورد توجه حرفه پرستاری تبدیل شده است. از جمله مهم‌ترین عوامل ایجادکننده استرس شغلی ویژگی آن شغل از جمله ماهیت، تنوع، اهمیت، آزادی عمل در کار و بازخورد است این مطالعه با هدف بررسی رابطه ویژگی‌های شغلی و سطح استرس شغلی پرستاران بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام گرفت. روش: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی بود که به روش مقطعی بر روی کلیه پرستاران شاغل در بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی کردستان (297 نفر) به صورت سرشماری انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه سه قسمتی ویژگی‌های دموگرافیک، پرسشنامه «شناخت شغل جان واگنر» و پرسشنامه «استرس شغلی استایمر» بود که به صورت خودگزارش‌دهی تکمیل گردید. علاوه بر گزارش پایایی و روایی ابزارهای مورد استفاده در کشورمان، همبستگی بین آیتم‌های پرسشنامه شناخت شغل 86/0 و آیتم‌های استرس شغلی 82/0 با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار SPSS v.16 و آزمون‌های آماری association linear-by-linear و 2 و رگرسیون رتبه‌ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که 7/72% واحدهای پژوهش مؤنث، 6/59% متأهل،‌ 6/64% کمتر از 5 سال سابقه کار به عنوان پرستار داشته و 3/33% در بخش‌های ویژه مشغول به کار بوده و 9/87 آن‌ها دارای مدرک تحصیلی کارشناسی بوده‌اند. 5/53% توان بالقوه انگیزشی (MPS) پایین و استرس شغلی 6/64% واحدهای مورد پژوهش در سطح متوسط بوده و رابطه آماری بین آن‌ها معناداری بود (05/0p<) و از میان ویژگی‌های شغلی تنوع (001/0p<) و ماهیت شغلی (001/0p<)، بازخورد شغلی (01/0p<) و آزادی عمل در کار (02/0p<) با میزان استرس شغلی رابطه معنادار داشتند. از میان متغیرهای دموگرافیک سن، جنس و میزان تحصیلات با میزان استرس شغلی ارتباط معنادار آماری داشتند (05/0p<). مدل رگرسیون تأثیر متغیرهای مؤثر بر استرس شغلی را نشان داد که آزادی عمل در کار از نظر تأثیر بر استرس شغلی دارای بیشترین تأثیر بوده است و بعد از آن ماهیت شغلی و سپس بازخورد بیشترین تأثیر را بر استرس شغلی داشته‌اند. نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که ارتباط معناداری میان ویژگی‌های شغل و سطح استرس شغلی پرستاران وجود دارد لذا مدیران باید با افزایش آزادی عمل در کار، مشخص کردن ماهیت شغلی و ارایه بازخوردهای مناسب درصدد طراحی مجدد شغل جهت هر چه چالشی‌تر کردن، برانگیزاننده‌تر کردن و رضایت بخش‌تر کردن شغل پرستاران برآیند.