بررسی ارتباط حمایت اجتماعی با اضطراب و افسردگی در بیماران تحت همودیالیز بیمارستان امام خمینی شهرستان مهاباد

Abstract

مقدمه: افسردگی و اضطراب شایع‌ترین عارضه روان‌شناختی بیماران تحت همودیالیز می‌باشد. به نظر می‌رسد حمایت اجتماعی جزء فاکتورهای مؤثر بر این دو متغیر باشد اما میزان این ارتباط در جمعیت دیالیزی ایران هنوز به طور کامل بررسی نشده است لذا هدف از این مطالعه بررسی حمایت اجتماعی و ارتباط آن با اضطراب و افسردگی در بیماران تحت همودیالیز بیمارستان امام خمینی شهرستان مهاباد می‌باشد. روش: مطالعه حاضر، یک مطالعه همبستگی- توصیفی می‌باشد که به روش مقطعی انجام گردید. کلیه بیماران دیالیزی (60 بیمار) مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحت درمان با همودیالیز بیمارستان امام خمینی مهاباد در سال 1388 به روش سرشماری، با در نظر داشتن معیارهای حذف و پذیرش وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه دموگرافیک، پرسشنامه بیمارستانی اضطراب و افسردگی (روایی، پایایی و هماهنگی درونی آن در سال 88 توسط کاویانی و همکاران بررسی و تأیید شده است) و پرسشنامه حمایت اجتماعی (روایی و پایایی آن توسط زمان‌زاده و همکاران تأیید شده است) بودند. بعد از جمع‌آوری پرسشنامه‌ها، داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS v.14 تجزیه و تحلیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی، آزمون کای‌دو و ضریب همبستگی استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که 62% بیماران دارای نمره افسردگی و 46% دارای نمره اضطراب در محدوده غیرنرمال (بیشتر از 11) بودند. بیشترین حمایت اجتماعی مطلوب در زمینه حمایت عاطفی (64%) و بیشترین حمایت اجتماعی نامطلوب در زمینه حمایت ابزاری (72%) بود. آزمون کای‌اسکوئر ارتباط معناداری بین حمایت اجتماعی و میزان افسردگی نشان داد (05/0p<). ضریب همبستگی اسپیرمن ارتباط را معکوس و به میزان (42%-=r) نشان داد. همچنین بین اضطراب و حمایت اجتماعی هم ارتباط معنادار و معکوسی وجود داشت (48%-=r ، 05/0p<). نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که شیوع اضطراب و افسردگی در بیماران تحت همودیالیز بالا بوده و با حمایت اجتماعی دارای ارتباط معناداری می‌باشد به نظر می‌رسد در نظر گرفتن حمایت‌های اجتماعی شامل حمایت‌های عاطفی، ابزاری و اطلاعاتی در مراقبت‌های پرستاری می‌تواند منجر به بهبود وضعیت سلامت روانی در بیماران همودیالیزی گردد.