شناسایی ابعاد سلامت زنان ایرانی: مرور مطالعات کیفی

Abstract

مقدمه: سلامت زنان از اولویت های هر جامعه ای است. سلامت دارای ابعاد گوناگونی است، با این وجود بسیاری از حیطه های مرتبط با سلامت زنان کمتر مورد توجه قرار گرفته است و حتی شاید به توان گفت که تاکنون مورد شناسایی واقع نشده اند. لذا باید از طریق پژوهش های علمی مورد شناسایی قرار گیرند، تا آنگاه بتوان بر اساس آنها راهبردهای مناسب برای حفظ و ارتقاء سلامت زنان به کار گرفته شود. بنابراین به نظر می رسد قبل از هر اقدام راهبردی لازم است مطالعه ای گسترده انجام گیرد تا بتوان ابعاد ناشناخته و یا کم پرداخته شده در حوزه سلامت زنان مورد شناسایی قرار گیرند. این مطالعه با هدف شناسایی ابعاد سلامت زنان از میان متون پژوهش های کیفی، انجام شده است. روش: مطالعه حاضر به صورت مرور نظام مند انجام شد. کلیه مقالات کیفی منتشر شده و ایندکس شده در رابطه با موضوع سلامت زنان در ایران در پایگاههای های Sid، Magiran و Iranmedex که از سال 1380 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفتند. جستجو در این پایگاهها با کلید واژه های "سلامت" و "زنان" انجام شد. در نهایت تعداد 26 مقاله کیفی انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل محتوی کیفی انجام شد. یافته ها: مفاهیم استخراج شده در زمینه ابعاد سلامت زنان در سه طبقه اصلی مشتمل بر عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی، جای گرفتند. در طبقه عوامل فردی سلامت زنان، زیر طبقات حیطه های جسمی، روانی- عاطفی و معنوی قرار گرفت. طبقه عوامل خانوادگی سلامت زنان، شامل زیر طبقات باروری، حمایت همسر و نقش های زیر بنایی زن بود همچنین در طبقه عوامل اجتماعی سلامت زنان، زیر طبقات عوامل فرهنگی، حمایت اجتماعی – اقتصادی و مدیریت مسائل زنان جای گرفت. نتیجه گیری: در این مطالعه نظامند تلاش شد از نتایج مطالعات قبلی تفسیری نو ارائه شود. این مطالعه کمک کرد تا به شناخت جامع تر و درک عمیق تری نسبت به مفهوم سلامت زنان با توجه به تمرکز مطالعات انجام شده در این خصوص دست یابیم. به این ترتیب ابعاد مختلف سلامت زنان که تاکنون در کشور مورد مطالعه قرار نگرفته بود، آشکار گردید. در واقع مطالعه حاضر می تواند نقشه راهی برای شناسایی دیگر ابعاد حوزه سلامت زنان باشد که با در دست داشتن آن می توان پروسه تحول نظام سلامت را کوتاه تر کرد.