تحلیلی بر روند رشد جمعیت و رشد فیزیکی شهر شاهرود

Abstract

در پی تحولات پیچیده‌ی اقتصادی و فنی پس از انقلاب صنعتی، تغییرات شدیدی در اندازه‌ی شهرها و نسبت جمعیت ساکن در آن‌ها حاصل شد که به دنبال آن آسیب‌های اجتماعی- اقتصادی و پیامدهای نامطلوب زیست محیطی از جمله تخریب و تغییر کاربری اراضی کشاورزی، آلودگی هوا، آب و خاک را به همراه داشته است. در این میان توسعه‌ی فیزیکی و رشد جمعیتی شهرهای ایران بسیار سریع و شتابنده عمل کرده است به‌طوری‌ که در دهه‌های اخیر رشد و گسترش شهرها به صورت نوعی معضل یا مسئله درآمده و لزوم توجه به مسائل شهری و به ویژه مسائل کالبدی آن در قالب چارچوبی علمی، اهمیت و ضرورت یافته است. در این راستا پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ‌گویی به این سؤال است که آیا در طی نیم‌قرن گذشته، رشد فیزیکی شهر شاهرود در راستای پاسخ‌گویی به نیازهای جمعیت و به عبارت دیگر، متناسب با جمعیت بوده است؟ اطلاعات گرداوری‌شده به روش اسنادی، به کمک مدلHoldern مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. نتیجه‌ی حاصل‌شده از مدل Holdern بیان می‌دارد که طی ۵۵ سال گذشته، حدود ۴۸ درصد از رشد فیزیکی شهر، مرتبط به رشد جمعیت و ۵۲ درصد رشد شهر مربوط به رشد ناموزون شهر بوده است. بنا بر این به منظور مقابله با رشد بی‌رویه‌ی شهر شاهرود و جلوگیری از تبعات جبران‌ناپذیر آن باید سیاست‌هایی را در پیش گرفت که بتواند با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح، گامی به سوی توسعه‌ی پایدار شهری برداشت.