مقدمه‌ای بر آمار محیط زیست و چارچوب‌های بین‌المللی مربوط به آن

Abstract

در ادبیات مربوط به سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، دسترسی به آمار و اطلاعات دقیق و بهنگام، در رأس عواملی مانند منابع طبیعی، منابع مالی، نیروی انسانی و فناوری مناسب و پیشرفته قرار گرفته است و اساس هر نوع تصمیم‌گیری را تشکیل می‌دهد. آمار و اطلاعات در تمام مراحل برنامه‌ریزی (راهکارها، سیاست‌ها، خط‌مشی‌ها و اهداف)، هدایت امور اجرایی و ارزیابی عملکرد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اهمیت نظام جامع آماری محیط زیست نه فقط برای ارزیابی وضعیت رایج محیط زیست مورد نیاز است بلکه برای برنامه‌ریزی سیاست‌ها و عملیات اجرایی توسعه‌ی مداوم و سالم‌سازی محیط زیست نیز مورد نیاز است. در این راستا تهیه‌ی آمارهای جامع زیست محیطی، زمینه را برای دستیابی به اهداف فصل 5 برنامه‌ی چهارم توسعه (ماده‌ی 58 تا 71)، هموار می‌سازد. به‌عبارت دیگر، طبق اصل 50 قانون اساسی، اهداف فصل 5 برنامه‌ی توسعه‌ی چهارم کشور (مواد 58 تا 71)، اعلامیه‌ی استکهلم، فصل 8 دستور کار 21، بخش D فصل 8 دستور کار 21، فصل 40 دستور کار 21، توصیه‌های UNEP، توصیه‌های بخش آمار سازمان ملل متحد، توصیه‌های بخش توسعه‌ی پایدار سازمان ملل متحد و اهداف توسعه‌ی هزاره‌ی سوم (MDGs)، ضرورت ساماندهی، تولید و اشاعه‌ی آمارهای محیط زیست ضروری به نظر می‌رسد.

به‌همین منظور در این مقاله، مفاهیم آمار محیط زیست، ضرورت تهیه‌ی آمار و شاخص‌های زیست محیطی، انواع داده‌ها، منابع آمار، شاخص‌ها و نماگرهای زیست محیطی، روش‌های جمع‌آوری آمار زیست محیطی، بخش‌های گوناگون آمار محیط زیست و انواع چارچوب‌های بین‌المللی تهیه‌ی آمارهای محیط زیست مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.