ارزیابی میزان مواجهه شغلی با سرب از طریق پایش هوا و پایش بیولوژیکی درشاغلین یک معدن سرب و روی

Abstract

مقدمه: فلز سرب امروزه یکی از فلزات پر کاربرد در صنایع مختلف می باشد. این فلز یکی از عوامل بروز مشکلات و عوارض بهداشتی از جمله عوارض سیستم اعصاب مرکزی و کم خونی بوده که مواجهات شغلی و غیر شغلی را در بر دارد. با توجه به سمیت این فلز نیاز به بررسی مواجهات در محیط های مختلف می باشد از این رو این مطالعه با هدف تعیین میزان مواجهه کارگران با سرب هوا و تعیین سرب خون کارگران معدن تعریف گردید. در این تحقیق همچنین به منظور بررسی احتمال مواجهه پوستی سرب از مدل DREAM (Dermal exposure assessment Method) استفاده گردید.

روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی و به صورت مقطعی بوده که بر روی کارگران یک معدن سرب و روی با سابقه کار حداقل یک سال در استان اصفهان انجام گرفت. در این تحقیق میزان سرب در هوای منطقه تنفسی 46 نفر از این کارگران اندازه گیری گردید که از این تعداد، از 40 نفر نمونه گیری خون انجام گرفت. به منظور نمونه برداری و آنالیز نمونه های هوای منطقه تنفسی و خون کارگران جهت تعیین غلظت سرب به ترتیب از استاندارد NIOSH7082 و NIOSH 8003 استفاده شد. به منظور بررسی میزان مواجهه پوستی کارگران از مدلی تحت عنوان DREAM استفاده شد که این مدل در مجموع 33 متغیر را شامل می شود. پس از جمع آوری داده ها نهایتا آنالیز آماری با استفاده از نرم افزار SPSS 22 و انجام آزمون های مربوطه صورت گرفت.

یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش میانگین سرب خون کارگران شاغل در تونل های معدن معادل 36/3 ±µg/dl 7/24 و میانگین غلظت سرب خون کارگران بیرون از تونل نیز معادل80/5 ±µg/dl 57/23 به دست آمد. میانگین سرب هوای منطقه تنفسی در داخل تونل ها معادل 015/0± mg/m3 0205/0 و میانگین سرب هوای منطقه تنفسی در خارج از تونل ها برابر 017/0± mg/m3 0201/0 می باشد. نتایج آزمون T مستقل نشان داد که دو گروه عنوان شده از نظر میزان سرب خون همگن نبوده و اختلاف معناداری بین میانگین سرب خون آنها وجود دارد(P<0.001). با توجه به نتایج آزمون همبستگی هیج ارتباط معناداری بین متغیرهای غلظت سرب هوای منطقه تنفسی و غلظت سرب خون با مواجهه پوستی حاصل از مدل DREAM مشاهده نشد( به ترتیب با سطح معناداری 806/0 = Pv و 193/0 = Pv). نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق محل کار پرسنل مهمترین عامل موثر در افزایش و کاهش سرب خون بوده و استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب، نحوه استفاده صحیح از آن ها، ایجاد برنامه زمان بندی مناسب بین حفاری و استخراج، استفاده از مالش های غیر نفتی جهت کاهش گرد و غبار های بعد از حفاری به منظور کنترل مواجهات با سرب توصیه گردید. همچنین پیشنهاد می گردد به منظور افزایش دقت در تعیین میزان سربی که از راه پوست وارد بدن می گردد از روش های نمونه برداری از سطح پوست و لباس نیز استفاده شود. همچنین ارزیابی ریسک های مواجهات شغلی به منظور تعیین محل کار کارگران با کمترین و بیشترین سسطح ربسک نیز پیشنهاد گردید.