بررسی طغیا‌ن‌های سپتی‌سمی خونریزی‌دهنده ویروسی (Viral Hemorrhagic Septicemia) و عوامل مؤثر بر آن در مزرعه‌های ماهی قزل‌آلای کشور در سال 1393: یک مطالعه مقطعی

Abstract

مقدمه و اهداف: پرورش ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان در ایران در بیش‌تر استان‌های کشور انجام می‌شود. سپتی‌سمی خونریزی‌دهنده ویروسی از جمله مهم‌ترین بیماری‌های عفونی قزل‌آلای پرورشی و تهدید جدی صنعت پرورش این ماهی است. این مطالعه با هدف بررسی طغیان‌های بیماری در مزرعه‌های پرورش ماهی قزل‌آلای کشور در سال 1393 و تعیین‌کننده‌های مؤثر در ورود عامل و بروز بیماری انجام شد. روش کار: داده‌های مربوط با استفاده از پرسشنامه طراحی شده جمع‌آوری شد. تشخیص بیماری با علایم بالینی، شناسایی ویروس به روش Real-Time PCR و به روش Conventionl –RTPCR انجام شد. یافته‌ها: در طول 52 هفته مطالعه در سال1393 تعداد 114 مزرعه از 1140 (63/12 درصد) مزرعه واقع در 78 زون در 14 استان کشور مبتلا به بیماری گزارش شدند. در تحلیل چند متغیره نیز ورود غیر مجاز بچه ماهی (نسبت شانس=81/7؛فاصله اطمینان 95 درصد: 80/16-63/3)، ورود غیر مجاز ماهی بازاری (نسبت شانس= 60/5؛ فاصله اطمینان 95 درصد: 35/10-03/3) و آب رودخانه به عنوان منبع تأمین آب (نسبت شانس= 46/2؛ فاصله اطمینان 95 درصد: 02/4-51/1) به عنوان عوامل خطر احتمالی ورود عامل بیماری به مزرعه شناسایی شدند. نتیجه‏گیری: رعایت اصول امنیت زیستی در مزرعه‌ها و اجرای برنامه مراقبت مبتنی بر خطر (Risk-based surveillance) بیماری بر اساس عوامل خطر شناسایی شده و ارزیابی این عوامل به صورت منظم و دوره‌ای نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از بیماری دارد.