تعیین نقطه تغییر در داده‌های مرگ‌ومیر ایران

Abstract

مقدمه و اهداف: تحلیل روند مرگ‌ومیر در سطح کشور که اساساً به صورت دنباله‌ای از مشاهده‌های مرتب شده بر اساس زمان به صورت X1,….,Xn می‌باشد، نقطه‌ای وجود دارد که در آن ویژگی‌های آماری روند مرگ‌ومیر در کشور تغییر می‌کند. به طوری‌که K0 تا از مشاهدات اول از یک توزیع آماری مثلF0 وn-K0 تا مشاهده باقی‌مانده از توزیع دیگری مثل F1 برخوردار هستند. نقطه K0 نامعلوم و با نام نقطه تغییر (Change point) نامیده می‌شود. هدف از این مطالعه، تعیین نقطه تغییر در داده‌های مرگ‌ومیر ایران طی سال‌های 91-1338 می‌باشد.

روش کار: در این مطالعه برای متغیر Xt که بیان‌گر تعداد مرگ‌ومیرها در زمان t (بر اساس سال) است، مدل پواسن را به دلیل شمارشی بودن متغیر در نظر گرفته و فرض شد که Xt پیش از نقطه تغییر K0 دارای توزیع پواسن با میانگین 0&lambda و برای سال‌های بعدی دارای توزیع پواسن با میانگین 1&lambda باشد. مسأله اصلی شناسایی و سپس برآورد نقطه تغییر و پارامترهای پیش و پس از نقطه تغییر می‌باشد که از روش MIC که تغییر یافته معیار اطلاع شوارتز می‌باشد؛ استفاده شد. همین‌طور برای بررسی وجود بیش از یک نقطه تغییر از روش Binary segmentation process استفاده گردید.

نتایج: داده‌های واقعی نشان دادند که تغییر در روند مرگ‌ومیر کشور در سال 1372 و 1376رخ داده است.

نتیجه‏گیری: بنابر نتایج حاصل از تحلیل نقطه تغییر روند مرگ‌ومیر در کشور را می‌توان به سه دوره هر کدام با میزان(نرخ) مرگ‌ومیر متفاوت تقسیم کرد.