بررسی تجمع زیستی جیوه‌ کل در بافت‌های عضله‌ سفید، عضله‌ قرمز و کبد ماهی کپور معمولی (Cyprinus carpio) دریاچه سد قشلاق سنندج

Abstract

مطالعه‌ی کیفیت آب در سد قشلاق سنندج حاکی از غلظت بیش از حد مجاز جیوه در این منبع آبی بوده و از آنجائی‌که این سد مهمترین منبع شیلاتی شهر سنندج است، احتمال ‌آلوده بودن ماهی کپور معمولی به عنوان پر مصرف ترین ماهی منطقه به فلز جیوه مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه برای اولین بار تجمع زیستی جیوه در بافت عضله قرمز بررسی و با جیوه موجود در عضله سفید و کبد ماهی مورد مقایسه قرار گرفت. تعداد 24 نمونه ماهی کپور معمولی در طول ماه‌های تیر تا آذر سال 1388، از دریاچه سد قشلاق سنندج صید گردید و غلظت جیوه کل تجمع یافته در بافت‌های عضله سفید، عضله قرمز و کبد توسط دستگاه اندازه‌گیری شد. دامنه‌ی‌ مقادیر جیوه تجمع یافته در بافت های عضله سفید، عضله قرمز و کبد بترتیب بین (458-123)، (455-115) و (303- 107) برحسب نانوگرم در گرم وزن خشک بود. مقایسه غلظت جیوه کل تجمع یافته در بافت های مذکور نشان‌دهنده وجود اختلاف معنی‌داری بین این سه بافت بود. مقایسه تغییرات میانگین‌های ماهانه جیوه تجمع یافته تنها در بافت کبد دارای اختلاف معنی‌دار بود. وزن ماهی‌های صید شده در این تحقیق بین 1/330 تا 753 گرم متغیر بود. غلظت جیوه تجمع یافته در بافت‌های عضله سفید و قرمز ماهیانی که وزن‌ آنها بیشتر از 500 گرم بود، بالاتر از استاندارد EPA بود. بنابراین انجام مطالعات تکمیلی برای بررسی تأثیرات احتمالی مصرف این ماهی بر سلامت انسان ضروری به نظر می رسد.