بررسی و تعیین میزان برخی عناصر فلزی درماهیان رودخانه ارس در محدوده استان آذربایجان شرقی (95-1394)

Abstract

در این بررسی میزان برخی فلزات سنگین (مس، مولیبدن، آرسنیک و جیوه) در ماهیان رودخانه ارس در چهار ایستگاه (از شهرستان جلفا تا 25 کیلومتر بعد از مرز نوردوز) طی چهار فصل، تابستان، پاییز و زمستان 1394 و بهار 1395 تعیین شد. تعداد 38 نمونه از ماهی‌های رودخانه به وسیله الکتروشوکر و تور سالیک صید شدند. میزان فلزات سنگین با استفاده از یک دستگاه جذب اتمی در بافت عضله ماهی هااندازه گیری شدند. همچنین فاکتور تجمع زیستی برای هر کدام از گونه‌ها محاسبه شد. نتایج نشان داد فاکتور تجمع زیستی برای فلز مولیبدن بالاترین و فلز آرسنیک کمترین مقدار را دارا می‌باشد. بیشترین غلظت مس در سس ماهی کورا با میانگین 3/11±6/13 میکروگرم بر گرم وزن خشک و برای عنصر مولیبدن در ماهی خیاطه با میانگین بیشترین غلظت (9/4±7/11) میکروگرم بر گرم وزن خشک نشان داده شده است. میانگین غلظت جیوه (5/1±1/13 میکروگرم بر کیلوگرم وزن خشک) در ماهی مروارید بیشترین بوده است. در خصوص عنصر آرسنیک نیز از آنجایی که در تعداد معدودی از ماهیان آنالیز گردید بیشترین غلظت در ماهی خیاطه ثبت گردید. براساس آزمون آماری ANOVA بین میانگین غلظت مس در گونه‌های مختلف، اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0p<) و آزمون دانکن گونه ماهی مروارید را از سایر گونه‌ها تفکیک کرده است.