تاثیر فاز محلول دیکلوفناک به ‌عنوان آلاینده دارویی بر میزان فعالیت کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز ماهی کپور (Cyprinus carpio)

Abstract

دیکلوفناک، دارویی ضد التهاب و ضد درد غیر استروئیدی است که در سرتاسر دنیا به مقدار زیادی تولید و مصرف می‌‌گردد. راهیابی این دارو از طریق پساب‌های صنایع دارویی و شهری و مواجهه با آبزیان منجر به ایجاد تغییراتی در فیزیولوژی در این جانداران غیر هدف می‌شود. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اثر دیکلوفناک بر میزان فعالیت دو آنزیم آنتی‌‌اکسیدانی سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز ماهی کپور به عنوان یک گونه اقتصادی دریای خزر بود. جهت انجام این تحقیق، دو گروه شاهد 1 (آب) و شاهد 2 (DMSO) و سه تیمار با غلظت های 25/1، 5/2 و 5 میلی‌گرم دیکلو فناک بر لیتر انتخاب شدند. نمونه‌برداری از تیمارها با سه تکرار و در فواصل زمانی 7، 14 و 21 روز انجام شد. پس از خونگیری از نمونه‌ها و تهیه سرم خون با استفاده از کیت Zellbio با استفاده از الایزا ریدر با روش رنگ سنجی میزان فعالیت‌های آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز تعیین گردید. نتایج آماری این پژوهش نشان داد که دو متغیر مستقل زمان و غلظت مواجهه تاثیر معنی‌داری بر تغییرات متغیرهای وابسته کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز داشتند (05/0˂p). تغییرات در میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در هفته دوم و سوم تیمارهای 5 و 5/2 میلی‌گرم بر لیتر با مقدار U/ml 26 دارای اختلاف معنی‌داری با تیمار شاهد بود (05/0˂p). شدت تغییرات ایجاد شده مرتبط با غلظت دارو بوده است. مابین تغییرات فعالیت آنزیمهای سوپراکسید دیسموتاز وکاتالاز بترتیب همبستگی معنی‌دار با غلظت و زمان مواجهه با دیکلوفناک مشاهده شد. این تغییرات در کلیه تیمارها در مقایسه با دو تیمار شاهد روند افزایشی داشتند. بیشترین فعالیت آنزیم‌های سوپراکسیداز دیسموتاز و کاتالاز متعلق به تیمار 5 بود و بترتیب U/ml 26 و3/15 در هفته سوم رخ داد.