عوامل موثر بر نوسانات فیتوپلانکتونهای خلیج فارس ( سواحل استان بوشهر) طی زمستان و بهار 1392-1391

Abstract

وضعیت فیتوپلانکتون‌ها در آبهای ساحلی استان بوشهر از آذر 1391 تا خرداد 1392، ماهانه در پنج ایستگاه خلیج نایبند، عسلویه، دیر، کبگان و بوشهر مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب ایستگاهها بر اساس سوابق موجود در زمان بروز شکوفایی جلبکی مضر سال 1387 در خلیج فارس بر اثر گونه Cochlodinium polykrikoides بوده است. در این تحقیق، 45 جنس فیتوپلانکتون از چهار رده شناسایی شدند. این تعداد شامل 53 گونه از رده باسیلاریوفیسه، 32 گونه از رده دینوفیسه، 1 جنس از رده سیانوفیسه و 1 جنس از رده یوگلنوفیسه بودند. از کل فیتوپلانکتون های موجود، به ترتیب رده باسیلاریوفیسه با 5/89 درصد، دینوفیسه با 03/9 درصد، سیانوفیسه با 25/1 درصد و یوگلنوفیسه با 22/0 درصد در آبهای منطقه وجود داشتند. بیشترین فراوانی فیتوپلانکتون‌ها طی ماه آذر در ایستگاه‌های نایبند و بوشهر دیده شد. علاوه بر آزمونهای آماری، شاخص‌های زیستی شانون (Shanon –Winner) و غالبیت بررسی گردید. نتیجه شاخص شانون، کمترین مقدار تنوع در ایستگاه بوشهر(90/1)، نسبت به سایر ایستگاه‌‌ها بود. اما در ایستگاه دیر بر عکس شرایط به نحوی برای افزایش تنوع (90/2)، برای دینوفیسه‌ها، مناسب بوده است. شواهد نشان می‌دهد که آلودگی ساحلی در دیر، بر اثر مواد مغذی ورودی از خشکی، در افزایش شاخص شانون می‌تواند موثر باشد. تحلیل خوشه‌ای، بجز ایستگاه‌ دیر، 80 تا 90 درصد مشابهت را برای سایر ایستگاه‌ها نشان ‌داد. در مجموع تنوع فیتوپلانکتون‌ها در آبهای استان بوشهر کم ارزیابی ‌شد. در این دوره مطالعاتی به نظر می‌رسد اعتدال نسبی دما به غالبیت دیاتومه‌ها کمک کرده است؛ اما تاثیر حجم بالای ریزگردها (افزایش روزهای غبارآلود در هر سال) و معرفی و انباشت آن در آبهای خلیج فارس، در کنار سایر آلاینده‌ها، بر اجتماعات فیتوپلانکتونی غیر قابل انکار و چشم پوشی است. این عوامل در هر مکانی از خلیج فارس بر حسب نوع، میزان، کیفیت و زمان معرفی، می‌توانند منجر به تغییر در تنوع، تراکم و توالی فیتوپلانکتون‌ها گردند.