استخراج و شناسایی فرکشن حاوی ترکیب آلفا سانتونین از اسفنج دریایی گونه Dysidea avara و بررسی اثر سیتوتوکسیک آن بر سلول‌های سرطانی

Abstract

مطالعات اکولوژی- شیمیایی اسفنج ها نشان می‌دهد که سنتز متابولیت های ثانویه، تنها سیستم دفاعی آنها در مقابل عوامل تهدید کننده محسوب می‌شود که امروزه با توجه به خواص زیستی آنها به عنوان دارو در درمان برخی از بیماری‌های انسانی استفاده می‌شود. یکی از مهمترین خواص زیستی اسفنج‌ها اثر سیتوتوکسیک متابولیت‌های ثانویه آنها می‌باشد. مطالعه حاضر به بررسی خواص سیتوتوکسیک فرکشن حاوی ترکیب آلفا سانتونین استخراج شده از اسفنج دریایی گونه Dysidea avara از جزیره هنگام، خلیج فارس پرداخته است. برای این منظور با استفاده از حلال استون از پودر خشک اسفنج دریایی عصاره‌گیری شد. سپس به منظور جداسازی ترکیب آلفا سانتونین از عصاره اسفنج از ستون کروماتوگرافی سلیکاژل استفاده شد. ستون کروماتوگرافی توسط حلال‌های ان هگزان و اتیل استات شست و شو داده شد و غلظت کشندگی این ترکیب توسط آزمون XXT روی رده سلول‌های سرطانی مورد سنجش قرار گرفت. ترکیب آلفا سانتونین با فرمول شیمیایی C15H18O3 که به گروه سزکویی‌ترپن لاکتون تعلق دارد، توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی با درجه خلوص 91% در فرکشن شماره 24 شناسایی شد. اثر ترکیب آلفا سانتونین نسبت به رده سلولی کارسینوم اپیتلیوم دهانی برابر با 90/87 میکروگرم در میلی لیتر و رده سلولی سرطانی لنفوسیت برابر با 09/38 میکروگرم در میلی لیتر محاسبه شد. پژوهش انجام شده نشان داد که فرکشن حاوی ترکیب آلفا سانتونین استخراج شده از اسفنج دریایی گونه D. avara دارای اثر سیتوتوکسیک بسیار قوی روی سلول های سرطانی مورد بررسی است که می‌تواند به عنوان داروی ضد سرطان مورد استفاده قرار گیرد.