بررسی فون ماهیان و عوامل محیطی موثر بر تنوع زیستی در رودخانه زرینه‌‌رود، حوضه دریاچه ارومیه (استان آذربایجان غربی)

Abstract

تنوع زیستی ماهیان در رودخانه‌‌ها تحت تاثیر عوامل محیطی مختلف قرار دارد. گاهی شدت این تاثیرات محیطی بحدی است که منجر به ایجاد زیستگاه‌‌های نامطلوب برای گونه‌‌های ماهی می‌‌شود و تنوع زیستی آنها را کاهش می‌‌دهد. مطالعه حاضر با هدف تعیین مهمترین عوامل محیطی موثر بر تنوع زیستی ماهیان در رودخانه زرینه‌‌‌‌رود به اجرا درآمد. لذا، در شهریور 1397، 7 ایستگاه جهت نمونه‌‌برداری از ماهیان در طول رودخانه‌‌زرینه‌‌رود انتخاب شدند. نمونه‌‌برداری از هر ایستگاه از 30 متر با 3 تکرار و در مجموع از 90 متر طول رودخانه بر اساس روش یک‌‌رفت با استفاده از دستگاه الکتروشوکر انجام شد. همزمان با نمونه‌برداری، عوامل محیطی شامل دمای آب، سرعت جریان آب، دبی، عمق و ارتفاع از سطح دریا نیز در هر کدام از ایستگاه‌های مورد مطالعه اندازه‌‌گیری و ثبت شدند. در مجموع، 404 نمونه ماهی از رودخانه زرینه‌‌رود صید شدند که متعلق به 11 گونه بودند. شاخص‌‌های تنوع زیستی شامل شانون- وینر، مارگالف، سیمپسون، غناء گونه‌‌ای، غالبیت و یکنواختی (همگنی) که با استفاده از نرم‌‌افزارهای BiodiversityPro و PAST تعیین شدند. به ‌‌منظور تعیین عوامل محیطی موثر بر شاخص‌‌های تنوع زیستی و گونه‌‌های ماهی از آنالیز Canonical Correspondence Analysis استفاده شد. بر اساس نتایج حاصله، دما، ارتفاع از سطح دریا و سرعت جریان آب بترتیب به ‌‌عنوان عوامل محیطی موثر بر تنوع گونه‌‌ای ماهیان در رودخانه زرینه‌‌رود شناخته شدند. علاوه بر این، عمق، سرعت جریان آب و دبی نیز موثرترین عوامل محیطی بر فراوانی گونه‌‌های ماهی تشخیص داده شدند.