مدل های شکنندگی توام چند متغیره برای مدل‌بندی رخدادهای بازگشتی چندگانه وکاربرد آن در سرطان پستان

Abstract

زمینه و هدف: سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌های عود پذیر در بین زنان است؛ که عوامل مختلفی بر بروز عودهای چندگانه این بیماری مؤثرند که در مطالعات مختلف بررسی و شناخته شده‌اند؛ اما با این وجود با معلوم بودن این عوامل همیشه نمی‌توان بروز متاستاز را به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد. از طرفی بررسی هم‌زمان انواع عود با یکدیگر باعث دقیق‌تر شدن نتایج بررسی می‌شود. یکی از انواع مدل‌هایی که برای تحلیل رخدادهای بازگشتی با در نظر گرفتن عدم همگنی بین بیماران به کار می‌رود، مدل شکنندگی است. هدف این مطالعه کاربرد یک مدل شکنندگی توأم برای مدل بندی عودهای چندگانه در داده‌های مربوط به بیماران سرطان پستان است. روش کار: در این مطالعه بقای گذشته‌نگر، تعداد 342 بیمار مبتلا به سرطان پستان که اطلاعات این بیماران در مرکز تحقیقات سرطان بیمارستان شهدای تجریش، برای پیگیری، ثبت شده بود، مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران حداقل به مدت 6 ماه پس از تشخیص، تحت نظر این مرکز بودند و آخرین وضعیت آنان ثبت گردید. برای تحلیل داده‌ها از مدل بقای شکنندگی توأم استفاده شد. اجرای مدل و تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار R انجام شد. یافته‌ها: نرخ بقای سه ساله و پنج ساله برای بیماران، به ترتیب برابر با 79/0 و 68/0 به دست آمد. با توجه به نتایج به دست آمده از مدل شکنندگی توأم برازش داده شده، می‌توان گفت خطر عودهای چندگانه (موضعی و متاستاز) برای بیمارانی که درجه تومور در آن‌ها بیشتر از I است افزایش می‌یابد. همچنین دریافتیم که اگر ارتباط بین عود‌های چندگانه را در بیماران مبتلا به سرطان پستان در نظر نگیریم، ارتباط و همبستگی مهمی را از دست خواهیم داد. نتیجه‌گیری: با توجه به معنی‌داری واریانس مؤلفه شکنندگی پیشامد متاستاز، می‌توان این‌گونه استنباط کرد که بیمارانی که دارای متغیرهای پیشگوی یکسانی هستند نیز خطر وقوع متاستاز متفاوتی را دارا هستند و از طرفی با توجه به تکرار کم انواع عودها در این مطالعه، نتایج باید با احتیاط در نظر گرفته شوند.