تأثیر طرح تحول سلامت بر تعرفه خدمات جراحی و بیهوشی: یک مطالعه طولی

Abstract

زمینه و هدف: تعرفه‌گذاری خدمات سلامت یک ابزار سیاست‌گذاری مناسب برای کاهش مشکلات نارسایی‌های بازار سلامت است که بر دسترسی، عدالت، کارایی، کیفیت و پاسخگویی در نظام سلامت تأثیر زیادی دارد. تعرفه خدمات و مراقبت‌های سلامت در برنامه طرح تحول سلامت افزایش چشمگیری داشت. هدف این پژوهش تعیین تأثیر طرح تحول سلامت بر تعرفه اعمال جراحی عادی، اعمال جراحی شایع (گلوبال) و مراقبت‌های بیهوشی بود. روش کار: این مطالعه توصیفی و طولی به‌ منظور بررسی مقایسه‎ای تعرفه اعمال جراحی عادی، اعمال جراحی شایع (گلوبال) و خدمات بیهوشی در ایران در بازه زمانی 1390 تا 1396 انجام شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از جداول هزینه‌های اعمال جراحی گلوبال (سال 1390)، کتاب تعرفه‌گذاری کالیفرنیا (نسخه سال 1390) و کتاب ارزش‌های نسبی خدمات و مراقبت‌های سلامت ایران (نسخه 1396) استفاده شد. دسته‌بندی اولیه داده‌ها و محاسبه میانگین وزنی و درصد تغییرات با استفاده از نرم‌افزار Excel و تحلیل داده‌ها با استفاده از نسخه 18 نرم‌افزار SPSS و آزمون تی تست زوجی انجام شد. یافته‌ها: میانگین واحد جراحی گلوبال در سال اول اجرای طرح تحول سلامت 124 درصد (از میانگین 9/12 کا در سال 1390 به 9/28 کا در سال 1393 رشد) و 6/8 درصد در سال دوم (از میانگین 9/28 کا در سال 1393 به 4/31 کا در سال 1394) رشد داشته است و بعد از آن تا سال 1396 روندی تقریباً ثابت داشته است. میانگین واحد بیهوشی در سال اول بعد از طرح تحول 2/19 درصد رشد و در سال دوم 9/2 درصد کاهش داشته است. در مورد اعمال جراحی عادی، کتاب کالیفرنیا 9/64985 کا و کتاب ارزش نسبی خدمات 75/126316 کا در نظر گرفته است (4/94 درصد رشد) که از نظر آماری معنادار بود (001/0< p). کتاب کالیفرنیا و کتاب ارزش نسبی به ترتیب 25976 کا و 5/12024 کا بیهوشی در نظر گرفته بودند (7/53 درصد کاهش کای بیهوشی). نتیجه‌گیری: تعرفه‌های جراحی عادی و گلوبال با اجرای طرح تحول سلامت به ترتیب حدود 2/2 و 9/1 برابر شده است که منجر به افزایش هزینه‌های نظام سلامت ایران شد. استفاده از روش‌های پرداخت آینده‌نگر و موردی می‌تواند موجب کنترل هزینه‌های سلامت شود.