بررسی 290 کودک مبتلا به بیماری دریچه‌ای قلبی روماتیسمی

Abstract

زمینه و هدف: تب روماتیسمی حاد و بیماری قلبی ناشی از آن، از شایع‌ترین بیماری‌های قلبی اکتسابی کودکان در کشورهای در حال توسعه می‌باشد که نیاز به بستری، عمل جراحی، پیشگیری و مراقبت‌های طولانی مدت دارد و موجب مرگ و میر می‌گردد. در کشور ما اطلاعات در این زمینه به طور وسیع و جامع، محدود است؛ لذا سعی شد تا در این زمینه در یکی از مهم‌ترین مراکز قلب کودکان ایران، مطالعه انجام شود. روش بررسی: 290 بیمار مبتلا به بیماری قلبی روماتیسمی(RHD=Rheumatic heart disease) که از سال 1364(آوریل 1985) تا پایان سال 1378(مارس 1999) به مدت 15 سال در بخش قلب کودکان این مرکز بستری شده‌اند، از نظر سن ابتلا، سن اولین بستری، جنس، فراوانی گرفتاری دریچه‌های قلب، نوع عمل جراحی، میزان عود آندوکاردیت و مرگ و میر مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: از نظر جنس تفاوت مهمی بین پسرها و دخترها نبود(51% پسر و 49% دختر بودند). متوسط سن ابتلا، 7/9 سال و محدوده آن، بین 16-4 سالگی بوده که 65% آنها در سن 12-7 سالگی مبتلا شده‌اند. متوسط سن بستری، 1/11 سال و محدوده آن، بین 18-4 سالگی بوده که 80% آنها در سن بالای 11 سالگی بستری شده‌اند. گرفتاری دریچه‌های قلب با معاینه فیزیکی، نوار قلب، رادیوگرافی ریه و اکوکاردیوگرافی تشخیص داده شده است و برای اکثر آنها آنژیوگرافی انجام شده است. گرفتاری دریچه میترال به تنهایی(ایزوله) در حدود نیمی از موارد(49%) و ابتلا توام دو دریچه میترال و آئورت در 5/39% و گرفتاری دریچه آئورت به تنهایی(ایزوله) در 5/3% و گرفتاری 3 یا 4 دریچه در 7% بیماران مشاهده شد. به عبارت دیگر دریچه میترال قلب در بیش از 90% موارد و دریچه آئورت در 44% بیماران، گرفتار بودند. 190 بیمار(65%)، تحت عمل جراحی دریچه قلب قرار گرفته‌اند که در 96 مورد(51%)، عمل جراحی دریچه میترال به تنهایی و در 83 بیمار(5/43%)، عمل دو دریچه میترال و آئورت انجام شد و در 10 بیمار(2/5%)، عمل جراحی دریچه آئورت به تنهایی انجام شد. عود تب روماتیسمی در 42 بیمار(14%)، آندوکاردیت در 16 بیمار(5/5%) و فوت در 4 بیمار(3/1%) مشاهده گردید. نتیجه‌گیری: گرفتاری روماتیسمی قلبی در دخترها و پسرها، تقریباً یکسان و شایع‌ترین سن ابتلا به آن، در سنین مدرسه می‌باشد. در این مطالعه در 65% بیماران نیاز به عمل جراحی و اکثراً تعویض دریچه بوده است؛ لذا بایستی توجه خاص به تشخیص و درمان زودهنگام عفونت استرپتوکوکی نمود تا بدین ترتیب بتوان از بروز عوارض جلوگیری کرد.