بررسی فراوانی مصرف استروییدهای آنابولیک و آگاهی نسبت به عوارض آن‌ها در ورزش‌کاران بدن‌سازی شهر کرج در سال 1382

Abstract

از گذشته سوء مصرف استروییدهای آنابولیک مشکل بزرگ تمام رشته‌های ورزشی به خصوص رشته‌های قدرتی مانند بدن‌سازی و پاورلیفتینگ بوده است. هم‌چنین عوارض شایع و گاه تهدید کننده حیات این داروها، برای خود ورزش‌کاران موضوع مهم و مورد بحثی می‌باشد. مصرف این مواد از حدود دهه 50 میلادی در ورزش‌کاران رواج یافت و با افزایش مصرف آن‌ها، گزارش‌هایی از سراسر جهان در رابطه با اثرات جانبی تهدید کننده آن‌ها منتشر شد. از جمله این عوارض، می‌توان به تومورهای کبدی، ژنیکوماستی، کوتاهی قد در نوجوانان و ریزش مو در ورزش‌کاران اشاره کرد. با توجه به اهمیت موضوع و وجود گزارش‌هایی در رابطه با مصرف بی‌رویه استروییدهای آنابولیک در ورزش‌کاران کشورمان، برآن شدیم تا فراوانی مصرف این مواد و سطح آگاهی ورزش‌کاران را در سطح شهر کرج تعیین کنیم. در این مطالعه مقطعی، 403 ورزش‌کار رشته بدن‌سازی از 9 باشگاه در سطح شهر کرج توسط نمونه‌گیری چند مرحله‌ای مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع‌آوری داده‌ها استفاده از پرسش‌نامه‌ای شامل 25 سوال دموگرافیک و اختصاصی در زمینه سنجش آگاهی از عوارض داروها بود. با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS ver 11 و آزمون‌های آماری Spearman correlation coefficient، ANOVA، Chi-square و T.test داده‌های طرح توصیف شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین سنی ورزش‌کاران(8± )6/22 سال به دست آمد و اغلب آن‌ها دارای تحصیلات زیردیپلم بودند(1/47%). سیزده درصد ورزش‌کاران از این داروها استفاده می‌کردند و در حدود 13% نیز سابقه مصرف آن‌ها را ذکر می‌کردند. شایع‌ترین استرویید مصرفی، اکسی‌متولون با شیوع 7/16% بود. حدود 2/22% از ورزش‌کاران از نوع تزریقی استروییدهای آنابولیک استفاده می‌کردند. از مجموع امتیاز کل پرسش‌نامه(400 امتیاز)، میانگین سطح آگاهی ورزش‌کاران 8/66 به دست آمد. بیش‌ترین میزان آگاهی مربوط به عوارض ناندرولون بود. بین سن ورزش‌کاران، سطح تحصیلات و سابقه ورزشی آن‌ها با آگاهی از عوارض داروها ارتباط مستقیم وجود داشت. به طور کلی سابقه حداقل 1 نوبت مصرف استروییدهای آنابولیک در ورزش‌کاران مورد بررسی در حدود 26% بود که این میزان نسبتاً بالا و نگران‌کننده است. آگاهی از عوارض این داروها بسیار پایین بود بنابراین آموزش ورزش‌کاران در مورد عوارض استروییدهای آنابولیک و اجرای طرح تحقیقاتی در مورد نگرش جوانان نسبت به مصرف این داروها توصیه می‌گردد.