بررسی تغییرات حس عمقی مفصل زانو متعاقب یک دوره کشش استاتیک و دینامیک عضلات همسترینگ، چهارسررانی و دوقلو

Abstract

زمینه و هدف: یکی از عوامل عملکرد مناسب نیروهای نظامی داشتن ارزیابی دقیق بازخورد می‎باشد که در این میان حس عمقی مناسب مفصل زانو یکی از عوامل تأثیرگذار در این زمینه می­باشد. این مطالعه به‌منظور بررسی تغییرات حس عمقی مفصل زانو در نظامیان متعاقب یک دوره کشش استاتیک و دینامیک عضلات همسترینگ، چهارسررانی و دوقلو انجام گرفت. روش کار: روش تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی و کاربردی، با طرح تحقیق پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و با گروه کنترل بود. جامعه آماری مردان قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء (ص) آجا بود که از بین آن‌ها به روش تصادفی ساده و از نمونه‌های در دسترس 60 نفر به‌صورت تصادفی به سه گروه 20 نفری استاتیک (قد: 27/173، وزن: 14/78)، دینامیک (قد: 08/175، وزن: 92/76) و کنترل (قد: 12/176، وزن: 09/80) تقسیم شدند. آزمودنی‌ها در دو گروه استاتیک و دینامیک برنامه­های کششی مربوط به گروه خود را اجرا نمودند. برای اندازه­گیری حس عمقی مفصل زانو از روش گونیامتری تصاویر دیجیتال با تحلیل نرم­افزاری اتوکد استفاده گردید. از آزمون‌های تحلیل واریانس یک‌راهه و آزمون تی‌همبسته برای بررسی نتایج استفاده شد. داده‌های حاصل از این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار 22SPSS، در سطح معنی‌داری 95% (05/0α≤) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج متغیر حس عمقی مفصل زانو، بین گروه­های استاتیک (کاهش، 05/0p=)؛ و دینامیک (کاهش، 004/0p=)، با کنترل (افزایش اندک)، اختلاف معنی­داری را نشان داد. همچنین در گروه استاتیک (کاهش، 032/0p=)؛ و دینامیک (کاهش، 002/0p=)، در متغیر مذکور اختلاف معنی­داری در مرحله پس­آزمون نسبت به پیش­آزمون مشاهده شد (کاهش مقادیر خطای مطلق بازسازی زاویه هدف و در نتیجه بهبود متغیر حس عمقی مفصل زانو). نتیجه‌گیری: تمرینات کششی استاتیک و دینامیک اندام تحتانی احتمالاً می‌تواند از طریق اثر بر دوک‌های عضلانی، افزایش دمای عضله، بروز پدیده فعال‌سازی، تکرار حرکت در یک الگوی خاص و در نهایت پدیده تخلیه حسی پس انقباضی موجب افزایش حساسیت گیرنده‌های عضلانی و در نهایت بهبود حس وضعیت مفصل زانو ‌شود. از آنجا که هر عامل کاهنده حس عمقی، می‌تواند منجر به بروز عدم ثبات مکانیکی گشته و در نهایت مفصل را مستعد ضربات خفیف و در نهایت آسیب نماید، تمرینات کششی نیز احتمالاً می‌تواند موجب تغییر در ویژگی‌های دوک‌های عضلانی شده و سبب افزایش حس عمقی زانو شود. همچنین انجام کشش دینامیک موجب بهبود و افزایش توانایی انجام بهتر در متغیر حس عمقی مفصل زانو نسبت به کشش استاتیک شد.