بررسی تراکم معدنی استخوان در خانم‌های یائسه مبتلاء به دیابت قندی نوع 2

Abstract

زمینه و هدف: همراهی دیابت نوع 2 و پوکی استخوان به علت شیوع بالای هر دو بیماری و مشابهت در سن بروز، مورد توجه بسیاری از محققان بوده است. ولی گزارش‌هایی درباره اثر دیابت نوع2 بر میزان تراکم معدنی استخوان و استئوپوروز وجود دارد و تراکم استخوان بیماران دیابتی در مقایسه با افراد طبیعی به میزان‌های بالاتر، مساوی و پایین‌تر گزارش شده است. هدف از این مطالعه بررسی تراکم معدنی استخوان در بین بیماران یائسه مبتلا به دیابت نوع 2 می‌باشد.روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 50 نفر بیمار دیابتی و 50 نفر غیر دیابتی یائسه مراجعه‌کننده به مرکز سنجش تراکم استخوان میلاد بندرعباس انجام شد. سنجش تراکم استخوان در مناطق ستون مهره‌ها (مهره‌های دوم تا چهارم کمری) و لگن (گردن استخوان ران) با روش DXA (Dual energy X-ray Absorbsiometry) انجام شد. معیارهای خروج از مطالعه شامل ابتلاء به اختلالات هورمونی، غدد درون ریز و روماتولوژی، و نیز مصرف داروهای مداخله‌گر به‌ویژه استروئید بود و نفرات فوق به‌صورت تصادفی از بین افراد واجد شرایط انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون آماری t توسط نرم‌افزار minitab استفاده شد و 05/0 p< معنی‌دار تلقی گردید.یافته‌ها: دو گروه مورد مطالعه از لحاظ سن، وزن، قد و شاخص توده بدن یکسان بودند و تنها سن یائسگی در گروه بیمار به‌طور معنی‌داری بالاتر از گروه کنترل بود (89/4±26/48 سال در مقابل 75/5±20/45 سال). میانگین تراکم معدنی استخوان در ناحیه گردن استخوان ران در گروه بیمار (مورد) (732/0 گرم در هرسانتی‌متر مربع g/cm2) و شاهد (g/cm2 773/0) اختلاف معنی‌داری نداشت (16/0=‌p). این مسأله در مورد ناحیه ستون مهره‌ها نیز صادق بود. (g/cm2 875/ 0 در گروه مورد و g/cm2 876/0 در گروه شاهد) (97/0=P). شیوع استئوپوروز و استئوپنی در گروه مورد و شاهد تفاوت آماری نداشت. میانگین شاخص T-score در ناحیه گردن استخوان ران در گروه بیمار کمتر از گروه شاهد بود (18‌/2- در برابر 83/1-)، ولی این اختلاف معنی‌دار نبود ( 16/0=P). در مورد ناحیه ستون مهره‌ها نیز این مسأله صادق بود (4/1- در مقابل 39/1-، 98/0p=). شاخص score Z- در هر دو ناحیه نیز اختلافی بین دو گروه نشان نداد. سابقه شکستگی در افراد دو گروه یکسان بود. همچنین شاخص‌های T-score و Z-score در بیماران تحت درمان با انسولین و داروهای کاهنده قند خوراکی اختلافی را نشان نداد. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که دیابت نوع 2 ریسک فاکتور پوکی استخوان نباشد و سبب افزایش ریسک شکستگی نشود. بنابراین، بررسی تراکم معدنی استخوان به عنوان تست روتین جهت پیشگیری پوکی استخوان در این گروه پیشنهاد نمی‌شود.