تأثیر سیلی‌مارین بر قند خون و بیان ژن pax4 و بررسی هیستوپاتولوژی بافت پانکراس در رت‌های نر ویستار دیابتی شده با استرپتوزوتوسین

Abstract

زمینه و هدف: با توجه به آمار بالای دیابت در ایران و جهان و همچنین به علت عوارض جانبی کمتر گیاهان دارویی نسبت به داورهای صنعتی و شیمیایی در این مطالعه به بررسی اثر ماده مؤثر گیاه خار مریم (سیلی‌مارین) بر بیان ژن pax4 برای تکوین و بازسازی سلول­های بتای پانکراس است پرداخته شد. روش کار: مطالعه حاضر از نوع بنیادی و روش آن تجربی است و ۴۲ سر رت نر نژاد ویستار به‌صورت تصادفی انتخاب و به 7 گروه شش‌تایی تقسیم شدند. رت­های دیابتی با ماده استرپتوزوتوزسین دیابتی شدند و هر ده روز یک بار میزان قند خون ناشتای آن­ها سنجیده شد و پس از پایان دوره رت­ها با داروی بی­هوشی، بی‌هوش و تشریح شدند. مقداری از بافت پانکراس جدا سازی و برای بررسی بیان ژن pax4 به روش Real Time RT PCR استفاده شد. یافته‌ها: ماده مؤثره سیلی‌مارین باعث کاهش معنی­دار قند خون در همه گروه­های بیمار دریافت­کننده این دارو (C، D، E، F) بود. این دارو باعث افزایش معنی­دار میزان بیان ژن pax4 در گروه­های دریافت‌کننده دوزهای mg/kg ۱5۰ و۱0۰ سیلی‌مارین (D، E) نسبت به گروه شاهد دیابتی (B) و سایر گروه‌های بیمار دریافت‌کننده داروهای سیلی‌مارین و متفورمین شد (05/0p˂). این افزایش بیان ژن وابسته به دوز نبوده و در گروه­ دریافت‌کننده­ی دوز mg/kg ۱5۰ سیلی‌مارین (E) نسبت به گروه mg/kg ۱0۰ (D) میزان بیان کمتر است. نتیجه‌گیری: ماده مؤثره سیلی‌مارین باعث افزایش معنی‌دار بیان ژن pax4 شد که این ژن یکی از ژن های ترمیم و بازسازی سلول‌های بتا است و باعث بهبود و بازسازی سلول‌های بتا و جزایر لانگرهانس پانکراس می­شود.