بررسی ارتباط زمان شروع تغذیه تکمیلی بر رشد جسمانی کودکان زیر 2 سال در غرب تهران

Abstract

زمینه و هدف: شروع نامناسب تغذیه تکمیلی، یکی ازعلل مهم تاخیر رشد و بروز سوء‌تغذیه نوزادان می باشد که در نهایت منجر به عوارض اقتصادی جبران ناپذیر می‌گردد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط زمان شروع تغذیه تکمیلی و همچنین زمان شروع هرنوع از غذاهای تکمیلی اصلی بر رشد کودکان زیر 2 سال در مراکز بهداشتی ـ درمانی غرب تهران انجام شد. روش بررسی: این مطالعه همگروهــی تاریخــی با استفــاده از مندرجــات پرونده‌های بهداشتی 359 کودک سالم کمتر از 2 سال مراکز بهداشتی ـ درمانــی شهــری غــرب تهران، در سال 1382 و با نمونه‌گیــری خوشه‌ای انجام شــد. کودک بایستی سالم، ترم، با وزن هنگــام تولـد مناســب، دارای مادر سالــم، واکسیناسیــون کامـل و تغذیــه انحصــاری با شیـر مـادر پیــش از شروع تغذیه تکمیلی می‌بــود. شاخص‌های رشدی شامل نمرات انحراف معیار قد و وزن براساس مرجع رایج NCHS (National center for health statistics) بودند. تحلیل اطلاعات در نرم‌افزار(version 11.0)SPSS و با استفاده از از تست آماری ANOVA انجام شد. یافته‌ها: در کل 183 پسر و 176 دختر بررسی شدند. روند کلی رشد در هر دو جنس،‌ به این شکل بود که در ماه اول، افزایش مشخص رشد دیده می‌شد، سپس تا حدود یک سالگی، افت رشد وجود داشت که پس از یک سالگی جبران می‌شد. شروع زودرس تغذیه تکمیلی(پیش از 6 ماهگی)، نسبت به پس از 6 ماهگی، موجب پایین‌تر بودن شاخص‌های رشدی، هرچند غیرمعنی‌دار، می‌شد. شروع زودرس آبمیوه(6-4 ماهگی)، با افت رشدی معنی‌دار همراه بود. با شروع بموقع زرده تخم‌مرغ(8-6 ماهگی)، رشد قدی و نه وزنی، نسبت به گروه شروع دیررس، بهتر بود. شروع زودهنگام گوشت(6-4 ماهگی)، نسبت به پس از 6 ماهگی، موجب افت شاخص‌های رشدی، هرچند غیرمعنی‌دار، می‌‌شد. نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان می‌دهد که زمان شروع تغذیه تکمیلی و نیز زمان شروع هر یک از غذاهای تغذیه تکمیلی، بر رشد کودکان مورد بررسی موثر بوده‌اند. انجام مطالعات آینده‌نگر قویا توصیه می‌شود.