بررسی ارتباط عوامل خطر استئوپورز و استئوپنی در زنان مراجعه کننده به بخش سنجش تراکم استخوان بیمارستان بهارلو

Abstract

زمینه و هدف: استئوپورز از بیماری‌های شایع دوران میانسالی و سالمندی است که عوامل خطر متعددی با آن مرتبط هستند. پوکی‌استخوان، بیماری گران، پرخرج و ناتوان کننده‌ای است که با مرگ و میر و عوارض فراوان همراه است و شکستگی به دلیل استئوپورز یکی از شایع‌ترین علل ناتوانی است و عامل عمده تحمیل هزینه‌های بیمارستانی در بسیاری از مناطق دنیا محسوب می‌شود. هدف از این بررسی، تعیین عوامل موثر بر ابتلا به بیماری استئوپورز و استئوپنی در زنان بود. روش بررسی: این مطالعه به صورت مورد ـ شاهدی بر روی 100 زن با تراکم استخوان پایین به عنوان مورد و 100 زن با تراکم استخوان طبیعی به عنوان شاهد که از همان مرکز انتخاب شدند، صورت گرفت. اطلاعات مربوط به عوامل خطر از قبیل سن، BMI(Body mass index)، بیماری زمینه‌ای(دیابت، پرکاری تیروئید، کم‌کاری تیروئید، سابقه سنگ ادراری، درد مفاصل، دیسک کمر و آرتروز)، سابقه خانوادگی، سابقه شکستگی، مصرف سیگار، فعالیت بدنی، مصرف قرص ضدبارداری، مصرف استروژن، مصرف پروژسترون، یائسگی، عمل جراحی(برداشتن رحم یا تخمدان)، مصرف لبنیات و مصرف دارو(کلسیم و کورتون) از طریق مراجعه به پرونده، جمع‌آوری و در فرم جمع‌آوری داده ثبت شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و از آزمون Chi-square و آزمون فیشر استفاده شد. Odd's Ratio(OR) و 95% Confidence Interval(CI) نیز محاسبه گردید. یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که سن بالای 50 سال(86/5=OR، 001/0P<)، درد مفاصل(22/4=OR، 001/0P<)، بیماری زمینه‌ای(85/2=OR، 019/0=P)، سابقه خانوادگی(88/4=OR، 021/0=P)، سابقه شکستگی(37/2=OR، 03/0=P)، فعالیت بدنی(097/0=OR، 001/0P<)، یائسگی(6/29=OR، 001/0P<) و مصرف لبنیات(02/34=OR، 001/0P<)، مرتبط با ابتلا به استئوپورز بودند و در بقیه موارد ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین بین سن بالای 50 سال(47/2=OR، 038/0=P)، درد مفاصل(43/5=OR، 001/0P<)، سابقه خانوادگی(07/7=OR، 002/0=P)، فعالیت بدنی(14/0=OR، 001/0P<)، یائسگی(70/2=OR، 038/0=P) و مصرف لبنیات(44/27=OR، 001/0P<) با استئوپنی ارتباط معنی‌داری مشاهده شد و در بقیه موارد رابطه معنی‌داری یافت نشد. نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های این مطالعه، به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری استئوپورز، آموزش و آگاهی دادن به عموم مردم بخصوص در زمینه انجام فعالیت‌های بدنی روزانه و دریافت کافی کلسیم از گروه شیر و لبنیات در برنامه غذائی روزانه توصیه می‌شود.