بررسی ارتباط بین ارضاء نیازهای روانی بنیادین با فرسودگی شغلی در بین اعضا هیئت علمی علوم پایه و بالینی دانشگاه علوم پزشکی ایران

Abstract

مقدمه: ﺳﻨﺪرم ﻓﺮﺳﻮدﮔﯽ ﺷﻐﻠﯽ شامل خستگی عاطفی، ﻣﺴﺦ ﺷﺨﺼﯿﺖ، و ﮐﺎﻫﺶ اﺣﺴﺎس ﮐﻔﺎیﺖ شخصی است. نشان داده شده که 40 درصد از افراد جوامع صنعتی به این سندرم مبتلا هستند. هدف از پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین ارضاء نیازهای روانی بنیادین با فرسودگی شغلی در بین اعضاء هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران است.

روش کار: پژوهش حاضر کاربردی و با روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه پژوهش کلیه اعضاء هیات علمی علوم پایه و بالینی دانشگاه علوم پزشکی ایران در سال 1393 (449=n) هستند در این پژوهش 100نفر به صورت طبقه‌ای و داوطلبانه به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه فرسودگی شغلی ماسلاچ و جکسون و ارضاء نیازهای روانی بنیادین دسی و رایان بود، که روایی و پایایی آن‌ها در پژوهش‌‌های گذشته مناسب ارزیابی شده بود.

یافته‌‌ها: یافته‌ها نشان داد ارضای نیازهای روانی بنیادین با خستگی هیجانی (378/0-=r، 01/0>p) و با مسخ شخصیت (359/0-=r، 01/0>p) ارتباط منفی معنادار، با کفایت شخصی (586/0=r، 01/0>p) ارتباط مثبت معنادار دارد. بنابراین با افزایش ارضای نیازهای روانی بنیادین، خستگی هیجانی و مسخ شخصیت کاهش یافته و کفایت شخصی افزایش می یابد. فرسودگی شغلی پاسخگویان بر حسب تحصیلات، گروه (بالینی و علوم پایه)، نوع استخدام (رسمی – پیمانی)، مدت کار (تمام وقت، نیمه وقت) و رتبه‌ی استاد و تاهل تفاوت معنادار نداشت، اما این تفاوت بر حسب جنس معنادار بود(049/0=p).

نتیجه‌گیری: این پژوهش نشان داد که ارضاء نیازهای روانی بنیادین اعضای هیئت علمی تاثیر مهمی در کاهش میزان فرسودگس شغلی کلی آنها دارد. بعلاوه، مشخص شد که با افزایش خودمختاری، خستگی هیجانی و مسخ شخصیت کاهش یافته،وکفایت شخصی افزایش می یابد ولی با افزایش شایستگی ، کفایت شخصی و فرسودگی شغلی افزایش می یابد.