خطاهای دارویی پرستاران بخش های مراقبت ویژه و راهکارهای پیشگیرانه از آن

Abstract

چکیده

زمینه و هدف: یکی از اهداف پرستاری ارایه مراقبت ایمن، پیشگیری از آسیب و ارتقاء سلامت بیماران است. در بخش­های مراقبت ویژه ایمنی بیماران به­دلایل متعدد از جمله خطای دارویی به مخاطره می­افتد. این مطالعه با هدف شناسایی خطاهای دارویی پرستاران، گزارش­دهی آن­ها و ارایه راهکارهای پیشگیرانه از دیدگاه پرستاران در بخش­های مراقبت ویژه انجام شد.

مواد و روش­ها: مطالعه حاضر به­صورت توصیفی تحلیلی در سال 1394 انجام گردید. نمونه­گیری به­صورت سرشماری و شامل 235 پرستار شاغل در بخش­های مراقبت ویژه مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود. داده­ها با استفاده از پرسش­نامه پنج قسمتی (اطلاعات دموگرافیک، ماهیت خطای دارویی، عوامل مؤثر در بروز خطای دارویی، پیامد خطای دارویی و راهکارهای پیشگیری از خطا) گردآوری شد. از مشارکت کنندگان خواسته شد تا عوامل دخیل در خطای دارویی، پیامد خطای دارویی و راهکارهای پیشگیری از آن را شناسایی نمایند.

یافته­ ها: از 300 پرسش­نامه ارسالی به جامعه مورد مطالعه، تعداد 235 پرسش­نامه برگشت داده­شد (3/78%). 80% از مشارکت کنندگان اذعان داشتند که طی یک­ماه گذشته دچار خطای دارویی شده­اند و بیشترین عامل به­ترتیب، بارکاری زیاد (2/67%)، دستورات دارویی ناخوانا (2/56%) و آماده کردن دارو بدون چک دوباره (3/38%) بود. بیشترین خطای دارویی نیز در بخش­های مراقبت­های ویژه کودکان و بزرگسالان رخ داده بود. در 1/47% موارد خطا دارای اثر جزئی و در3/5% موارد خطا منجر به­طولانی شدن مدت بستری بیمار شده بود. 28% مشارکت کنندگان خطا را گزارش نکرده بودند و 5/58% علت کتمان خطا را ترس از بدتر شدن موضوع و 1/27% ترس از سرزنش و نکوهش مسئول ­­­­بخش ذکر کردند. گزارش­دهی در پرستاران مرد بیشتر بود. بیشترین گزارش­دهی در شیفت صبح صورت گرفته بود. مشارکت کنندگان، پایش مداوم پرستاران از نظر رعایت قانون پنج صحیح (7/87%) را مهم­ترین راهکار پیشگیری از خطای دارویی عنوان کردند.

نتیجه­ گیری: با توجه به این که بیشترین علت بروز خطای دارویی مشارکت کنندگان در مطالعه، بارکاری زیاد و دستورات دارویی ناخوانا بود، بنابراین پیشنهاد می­گردد مراکز مراقبت سلامتی با تعدیل شرایط محیط کاری پرستاران از قبیل رعایت نسبت صحیح پرستار به بیمار، فراهم نمودن زیرساخت لازم جهت نسخه­ نویسی کامپیوتری و برقراری سیستم گزارش­ دهی مناسب در راستای پیشگیری، کاهش خطای دارویی و ارتقاء ایمنی بیمار گام بردارند.