بررسی نقش آموزش مهارتهای حل مسأله در بهبود بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه (PTSD ) ناشی از زلزله بم (با تأکید برجنسیت)

Abstract

مقدمه: اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) به واکنش شدید و معمولاً دیرپا در مقابل عوامل استرس زای شدید نظیر سوانح طبیعی (مانند زلزله، سیل) و بلایای ساخته دست بشر (مانند جنگ، قتل) اطلاق می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های حل مسأله در کاهش علائم اختلال استرس پس از ضربه (PTSD) و نوع روشهای مقابله ای در گروهی از زلزله زدگان بم با تأکید بر جنسیت بود. روش کار: نوع پژوهش از انواع طرحهای تجربی است، پس از نمونه گیری، به وسیله فرم مصاحبه بالینی ساختار یافته و مقیاس اختلال استرس پس از ضربه می سی سی پی برای 160 نفر تشخیص PTSD داده شد، و نمونه ها به صورت تصادفی به دو گروه آزمایشی (تحت آموزش مهارتهای حل مساله قرار گرفتند) و شاهد (تحت آموزش مهارتهای حل مساله قرار نگرفتند) تقسیم شدند، پس از آموزش مهارت های حل مسأله مجدداً از نمونه ها، آزمون فرم مصاحبه بالینی ساختار یافته و بدنبال آن آزمون مهارتهای مقابله ای به عمل آمد .جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون آماری t و آنالیز واریانس استفاده گردید.نتایج: حدود 61/6% افراد جامعه دارای علائم PTSD بودند و تفاوت معنی داری بین زن و مرد از نظر شدت علائم PTSD وجود نداشت . در میانگین شدت علائم PTSD در دو گروه آزمایشی و شاهد در نمرات حاصل از تفاضل مرحله پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد این در حالی است که میزان کاهش علائمPTSD در گروه زنان پس از مداخله، تفاوت معنی داری با میزان کاهش این علایم درگروه مردان ندارد. با مقایسه میانگین نمرات آزمودنیها در آزمون مهارتهای مقابله ای مسأله مدار و مهارتهای مقابله ای هیجان مدار در دو گروه شاهد و مورد در شرایط پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معنی دار آماری مشاهده گردید با این حال بین زنان و مردان از لحاظ میزان استفاده از شیوه مقابله ای مسأله مدار، تفاوت معنی داری وجود ندارد و بین زنان و مردان از لحاظ میزان استفاده از شیوه مقابله ای هیجان مدار تفاوت معنی داراست.نتیجه گیری: وجود تفاوت معنی دار بین نتایج پیش آزمون و پس آزمون گروه مورد و گروه شاهد بیانگر تأثیر آموزش مهارتهای حل مسأله در کاهش علائم PTSD می باشد.