راهنماهای اخلاقی پژوهش بر گروه‌های خاص

Abstract

مقدمه: از سال‌ها قبل در کشورهای مختلف بیانیه‌های اخلاقی در پژوهش به صورت عمومی و اختصاصی ارائه شده است. در کشور ما نیز راهنماهای عمومی اخلاق در پژوهش نوشته شده است؛ اما هنوز راهنماهای اختصاصی ملی وجود ندارد. با توجه به اهمیت این راهنماها در انجام پژوهش‌ها و پیشرفت پژوهش خصوصاً در چند سال اخیر، بر آن شدیم با انجام این طرح به تدوین راهنماهای اختصاصی اخلاق در پژوهش بپردازیم. در این مقاله به بخشی از این طرح که مربوط به راهنماهای اخلاق در پژوهش بر روی گروه‌های خاص میباشد پرداخته میشود. مواد و روش ها: برای انجام این طرح با همکاری گروه‌های کاری مختلف، پس از جمع آوری منابع موجود ملی و بین المللی پیش‌نویس اولیه نوشته شد. این پیش‌نویس توسط کارشناسان مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی و سپس در جلسه‌ای با حضور صاحب‌نظران بازبینی شد. مجدداً راهنماها طی کارگاه‌های ویژه و با حضور صاحب‌نظران و اعضای کمیته‌های اخلاق سراسر کشور بررسی شد. در نهایت بازنگری نهایت فقهی و حقوقی نیز صورت گرفت. یافته ها: در این مقاله به راهنماهای اخلاقی در پژوهش بر گروه‌های خاص پرداخته شده و این راهنماها در 5 گروه مختلف کودکان، افراد با ناتواناییهای ذهنی، زنان باردار و نوزادان، زندانیها و افراد در شرایط اورژانس آورده شده است. نتیجه‌گیری: هدف نهایی از نگارش این راهنما، اجرایی کردن آن و محافظت گروه‌های آسیب‌پذیر در عمل میباشد. در این راستا راهنماها باید برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مختلف ابلاغ شده و آموزش لازم برای کمیته‌های اخلاق و پژوهشگران با برگزاری کارگاه‌های آموزشی صورت گیرد.