«مرگ ترحم آمیز» از منظر فقه و حقوق

Abstract

خلاصهسابقه و هدف: «مرگ ترحم آمیز» عبارت است از: «پایان دادن به زندگی فردی به درخواست خودش و به دست دیگری که با نیت رهایی او از درد و رنج طاقت فرسا یا یک بیماری لاعلاج صورت می گیرد. برخی اندیشمندان معتقدند وقتی قاتل به واسطه انگیزه ای مبتنی بر ترحم دست به فعلی می زند که انسان معسر (دارای درد شدید) جان می دهد و بیش از پیش زجر نمی کشد، در این وضعیت نه تنها قاتل با عمل خود کار غیر انسانی انجام نداده، بلکه اقدام وی نیز عین انسانیت می باشد. چرا که با فعل خویش منجر شده تا شخص معسر بیش از این زجر نکشیده و روح وی در جسمش بدون درد و آزاری مضاعف بیارآمد. این مطالعه پس از معنا شناسی «مرگ ترحم آمیز» به منظور بررسی حکم تکلیفی و وضعی مرگ ترحم آمیز انجام شد. روش کار: این مطالعه با تتبع در متون دینی کتاب و سنت و نیز نظریات، فتاوا و سخنان فقیهان و دانشمندان اسلامی، پدیده مرگ مغزی از نظر فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: منظور از حکم وضعی حق قصاص و دیه است. فقیهان معتقدند مرگ ترحم آمیز به هر دلیلی که باشد حرام است و از لحاظ حکم وضعی نیز نظریه های متفاوتی وجود دارد. نتیجه گیری: حکم تکلیفی «مرگ ترحم آمیز» از نظر همه فقها و با توجه به اطلاق ادله حرمت قتل نفس، حرمت است. همچنین با بررسی ادله دو قول، رای مختار، عدم سقوط قصاص و دیه از قاتل می باشد.