کالبدشناسی از دیدگاه اسلام

Abstract

سابقه و هدف: تشریح یا کالبد شناسی، به معنای جدا کردن اعضای مردگان، جهت آموزش علم پزشکی می باشد. گرچه کالبد شکافی از موضوعاتی است که باعث پیشرفت دانش پزشکی است. اما این بحث در میان فقهای گذشته به عنوان یک بحث جدی مطرح نبود. این مطالعه، مبتنی بر دیدگاه اسلام در موضوعات نو پدید،که همان اجتهاد پویای اسلام است، به بحث و بررسی پیرامون تشریح می پردازد.روش کار: این مطالعه با مرور، فتاوی عمده فقها و علمای معاصر شیعه در خصوص تشریح یا کالبد شکافی انسان انجام شد. از تفاسیر، به عنوان دست مایه اصلی برای استنباط موضوع استفاد گردید. استفاده از روایات که در زمینه مثله کردن، تعجیل در تجهیز میت و حرمت جسد مسلمان و کافر بیان شده، به بحث کشیده شد.یافته ها: فقها نوعاً به حرمت کالبد شکافی فتوا می دهند و جز در صورت تزاحم با واجب اهم، آن را جایز نمی دانند. اگر تشریح با انگیزه عقلایی و خیرخواهانه انجام گیرد، هتک حرمت صدق پیدا نکرده و حرمت تشریح و پرداخت دیه ساقط می شود. تشریح با هدف حفظ جان مسلمان، آموزش علم پزشکی، تشخیص و درمان بیماری، به معنای مثله کردن نیست. تشریح با اصل تجهیز میت منافاتی ندارد. می توان میت را غسل داد و بر او نماز خواند و بعد از تشریح دفن کرد. حاکم اسلامی می تواند بر انجام تشریح حکم کند.نتیجه گیری: تشریح در صورت تزاحم با واجب اهم، انگیزه عقلایی و خیرخواهانه، حفظ جان مسلمان، آموزش علم پزشکی، تشخیص و درمان بیماری و با دستور حاکم اسلامی، جائز خواهد بود.